انواع شرکت ها در ایران طبق قانون تجارت

انواع شرکت ها طبق قانون تجارت در ایران کدام اند؟ طبق قانون تجارت، شرکت ها به 7 قسم تقسیم میشوند. در این مقاله به صورت جامع به توضیح انواع شرکت ها در ایران میپردازیم و در مورد هرکدام توضیحات کاملی ارائه میکنیم.

انواع شرکت ها در قانون تجارت

همانطور که گفتیم طبق قانون تجارت شرکت ها به 7 دسته تقسیم میشوند. قبل از اینکه به معرفی آنها بپردازیم باید بگوییم که تمامی این 7 نوع شرکت تجاری، به صورت حقوقی تعریف شده اند و هیچ کدام از آنها طبق شخصیت حقیقی تعریف نشده اند. این شرکت ها عبارتند از:

• شرکت سهامی عام
• شرکت سهامی خاص
• شرکت با مسئولیت محدود،
• شرکت نسبی
• شرکت تضامنی
• شرکت مختلط
• شرکت‌های تعاونی

شرکت سهامی عام

در شرکت های سهامی عام، تمامی سرمایه به “سهام” تقسیم میشود و قسمت و بخشی از این سهام، به مردم فروخته میشود (فروش سهام از بورس و…) در یک شرکت سهامی عام، مؤسسان و سرمایه گذاران میتوانند بخش مورد نیاز سرمایه خود را از طریق فروش سهام به مردم به دست بیاورند. تعداد سرمایه گذاران یک شرکت سهامی عام باید حداقل 5 نفر باشد که هر کدام از آنها به اندازه سهم خود در شرکت مسئولیت دارند. شرکت سهامی عام یک شرکت بازرگانی است حتی اگر فعالیت آنها فعالیت بازرگانی نباشد.

شرکت سهامی خاص

نوع دیگر و رایج شرکت ها، شرکت سهامی خاص است. بر خلاف شرکت سهامی عام در این شرکت ها، تمامی سرمایه شرکت را مؤسسین آن تأمین کرده اند. حداقل سرمایه گذاران و شرکا در یک شرکت سهامی خاص 3 نفر است.

در شرکت سهامی خاص شرکا حق ندارند تا سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تأمین کنند اما شرکا هر کدام میتوانند مقدار سهم مورد نظر خود را به دیگران واگذار کنند. در این شرکت ها سهامداران دارای اوراق سهم هستند. یکی از قوانین در مورد شرکت سهامی خاص این است که سرمایه این شرکت ها نباید از مبلغ صد هزار تومان کمتر شود و در صورتی که از این مقدار کاهش پیدا کند، باید ظرف یک سال این سرمایه جبران شود.

شرکت با مسئولیت محدود (ماده 94 قانون تجارت)

حداقل نفرات برای تأسیس یک شرکت با مسئولیت محدود دونفر است. بر خلاف اغلب شرکت ها، سرمایه این شرکت نه به صورت سهام بلکه به صورت مالکیت درصدی از سرمایه شرکت برای هر شریک است که به آن سهم الشرکه میگویند. هیچکدام از شریک ها توانایی فروش سهم الشرکه خود را بدون رضایت دیگر شرکا را ندارد.

شرکت نسبی (ماده 183 قانون تجارت)

شرکت نسبی شباهت زیادی به شرکت تضامنی دارد. این شرکت شرکتی است که برای امور تجارتی و تحت اسم چند نفر تشکیل میشود (حداقل دو نفر). مسئولیت این شرکت نسبت به سرمایه شرکا در بین آنها تقسیم میشود.

به طور مثال اگر شخصی از یک شرکت نسبی با 5 شریک، مبلغ 100 میلیون تومان را طلبکار باشد و شرکت توانایی پرداخت آن را نداشته باشد، شخص باید هر قسمت از طلب خود را به اندازه سهمی که هرکدام از شرکاء در شرکت دارد از او وصول کند.

شرکت تضامنی (ماده 116قانون تجارت)

وجود عبارت تضامنی در نام این شرکت به منظور ضمانتی بودن مسئولیت شرکای آن (حداقل 2 نفر) است. این به آن معناست که اگر شخصی از شرکت طلبی داشته باشد، هر کدام از شرکا مسئولیت پرداخت کل طلب را به عهده دارند و این مسئولیت محدود به سهم آنها نمی شود.

شرکت مختلط

از ادقام شرکت های سرمایه ای (سهامی، مسئولیت محدود) و شرکت های ضمانتی (تضامنی یا نسبی) شرکت مختلط به وجود می آید. در این صورت شرکت مختلط دارای چند شریک با مسئولیت محدود و چند شریک ضامن است.

شرکت مختلط سهامی (ماده 162 قانون تجارت)

شرکت مختلط سهامی شرکتی است که تحت اسم مخصوصی بین یک عده شرکای سهامی و یک یا چند نفر شریک ضامن تشکیل میشود. شرکاء سهامی کسانی هستند که سرمایه آنها به صورت سهام یا قطعات سهام متساوی القیمت درآمده و مسئولیت آنها تا میزان همان سرمایه است که در شرکت دارند. شریک ضامن کسی است که سرمایه او به صورت سهام در نیامده و مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارائی شرکت پیدا شود.

شرکت مختلط غیر سهامی (ماده 141 قانون تجارت)

شرکت مختلط غیر سهامی شرکتی است که برای امور تجارتی تحت اسم تجارتی مخصوص بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل میشود. شریک ضامن مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. شریک با مسئولیت محدود کسی است که مسئولیت او فقط تا میزان سرمایهای است که در شرکت گذارده و یا بایستی بگذارد. در اسم شرکت باید عبارت شرکت مختلط و لااقل اسم یکی از شرکاء ضامن قید شود.

شرکت‌های تعاونی (ماده 190 قانون تجارت)

در شرکت تعاونی ممکن است اعضا دارای سرمایه و سهم یکسان از سود نداشته باشند اما هر عضو بدون توجه به درصد سهامش، یک رای دارد و نسبت سهام به رای وجود ندارد. در واقع تعاونی، متکی به اعضاء است نه به سرمایه.

تعاونی تولید شرکتی است که بین عدهای از ارباب حرف تشکیل میشود و شرکاء مشاغل خود را برای تولید و فروش اشیاء یا اجناس به کار میبرند. شرکت تعاونی مصرف شرکتی است که برای مقاصد ذیل تشکیل میشود:

• فروش اجناس لازمه برای مصارف زندگانی اعم از اینکه اجناس مزبوره را شرکاء ایجاد کرده یا خریده باشند.
• تقسیم نفع و ضرر بین شرکاء به نسبت خرید هر یک از آنها.