علی الراس چیست و چرا علی الراس می شویم؟

شاید تا به حال واژه علی الراس به گوش شما خورده باشد. این واژه که اغلب در سیستم های مالیاتی کشور مورد استفاده قرار میگیرد و یک زنگ خطر در امور مالیاتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی صاحب کسب و کار است. پس تا پایان این مقاله با ما همراه باشید تا از جرائم و عواقب علی الراس شدن خلاص شوید. البته شما می توانید با مشاهده فیلم مالیات با تمامی اصطلاحات مالیاتی آشنا شوید.

علی الراس چیست؟

به طور عادی، هر صاحب کسب و کار وظیفه دارد تا مدارک و اسناد درآمدِ کسب و کار خود را به صورت دوره ای برای سازمان مالیاتی کشور، در قالب های تعریف شده (اظهارنامه مالیاتی، دفاتر و…) ارسال کند تا کارشناسان این سازمان طبق این اسناد دریافتی، مالیات وارده به وی  را حساب کند.

گاها و به دلایلی، کارشناسان سازمان امور مالیاتی کشور، بدون استفاده از مداک عنوان شده ای چون اظهارنامه مالیاتی و… بر حسب معیار ها و قوانین مالیاتی رایج کشور، میزان مالیات مودی را حساب کرده و به وی اطلاق میکنند. این حالت، مالیات علی الراس نام دارد و اصطلاحا گفته میشود که مالیات مودی علی الراس شده است.

اما چرا این اتفاق می افتد؟

دلایل علی الراس شدن مالیاتی چیست؟

گفتیم که به طور عادی تمامی مودیان وظیفه دارند مدارک و اسناد لازم، از اظهارنامه تا دیگر اسناد را برای سازمان امور مالیاتی کشور ارسال کنند تا مالیات آنها توسط کارشناسان حساب شود. هرگونه مشکل در روند ارسال این اسناد برای سازمان، میتواند موجب تصمیم گیری سازمان جهت استفاده از علی الراس شود.

براساس ماده 97 قانون مالیات های مستقیم 3 حالت وجود دارد:

1- زمانی که مودی از ارائه ترازنامه و صورت سود و زیان به حوزه مالیاتی جلوگیری می کند که در اینجا منظور از ترازنامه و صورت سود و زیان همان اظهارنامه مالیاتی است چرا که ترازنامه در قالب اظهارنامه ارائه و ابراز می شود.

2- زمانی که مودی اظهارنامه را در موعد مقرر تسلیم می کند اما هنگام ابلاغ دعوت به رسیدگی اسناد و مدارکی ارائه نمی کند.

3- زمانی که مودی اقدام به ارسال مدارک عنوان شده می کند اما در مدارک ارسالی، نقص و کم و کاستی وجود داشته، سازمان مالیات وی را از طریق مالیات علی الرأس حساب میکند.

در حالت علی الراس، درآمد مودی توسط سازمان شناسایی میشود و طبق قوانین کشوری، بر این درآمد مالیات افزوده میشود.

حتما بخوانید : شبیه ساز اظهارنامه مالیاتی

عواقب علی الراس شدن چیست؟

در بسیاری از مواقع، صاحبان کسب و کار ها بدون هیچ نگرانی، از ارائه اظهار نامه ها و دیگر اسناد درخواستی سازمان امور مالیاتی خود داری میکنند و مشکلی هم از بابت این موضوع ندارند. اما آنها به معنای واقعی با عواقب  علی الراس شدن آشنا نیستند. اولین مشکلی که در صورت عدم ارائه اظهارنامه، مودی با آن روبرو میشود، جریمه 30 درصدی بر مالیات است. مشکل بعدی هم مالیات و عوارض بر ارزش افزوده است. در این حالت سازمان امور مالیاتی از از حوزه مالیاتی درآمد های مودی را استعلام میگیرد. این در آمدها طبق علی الراس مالیاتی تشخیص داده میشوند و به سازمان امور مالیاتی ابلاغ میشود.

میزان در آمد دوره های 3 ماه مودی با این استعلام تشخیص داده میشود. این درآمد با استفاده از خرید های وی در مدت زمان معلوم انجام میشود در این حالت مقدار فروش مودی با ضریبی که در جدول ضرایب مالیاتی در نظر گرفته شده است نسبت به خرید حساب می شود.

به طور مثال زمانی که خرید های مودی در یک دوره یک ساله، 100 میلیون تومان باشد، با مثلا ضریب 20 درصد فروش آن 120 میلیون تومان در نظر گرفته میشود سپس این عدد تقسیم بر 4 (4 دوره 3 ماهه) میشود و عدد به دست آمده فروش هر دوره را مشخص میکند در حالی که به دلیل علی الراس شدن، خرید صفر در نظر گرفته میشود.

پس از احتساب مالیات علی الراس از این روش، دیگر جریمه های دیر کرد و عدم ارائه اظهارنامه های مالیاتی بر روی مبلغ افزوده می شود و در نهایت، رقم به دست آمده یک رقم نجومی و بسیار بالا میباشد که به عنوان مالیات به مودی ابلاغ می شود. البته اگر مودی سریعا برای اعتراض نسبت به مالیات اعلام شده اقدام کند و سعی در رفع مشکلات موجود کند، احتمالا مبلغ این مالیات کاهش می یابد.

برای اینکه بهتر متوجه شوید اجازه دهید یک مثال دیگر بزنم:

فرد یا شرکتی در هنگام رسیدگی مالیاتی علی الراس می شود این شخص مبلغ 200 میلیون تومان فروش و 140 میلیون تومان خرید و 40 میلیون تومان مجموع هزینه هایش بوده و شغلش وارد کننده قهوه بوده است. حالا اگر بدلیل عدم تسلیم اظهارنامه علی الراس شده باشد 30 درصد هم به عنوان جریمه عدم تسلیم اظهارنامه اضافه می شود. یعنی محاسبات به شرح زیر می باشد:

نکته مهم: در این مثال نرخ سود این کسب و کار را 16 درصد محاسبه می کنیم چرا که طبق جدول ضرایب مالیاتی نرخ سود وارد کننده قهوه 16 درصد می باشد.

برای مشاغل طبق ماده 131 قانون مالیات های مستقیم

32.000.000 = 16% * 200.000.000

میزان مالیات = نرخ ماده 131 * 32.000.000

جریمه عدم تسلیم اظهارنامه = 30% * میزان مالیات

مبلغ نهایی مالیات = میزان مالیات + جریمه عدم تسلیم اظهارنامه

نحوه محاسبه برای شرکت ها طبق ماده 105

32.000.000 = 16% * 200.000.000

میزان مالیات = نرخ ماده 105 * 32.000.000

جریمه عدم تسلیم اظهارنامه = 30% * میزان مالیات

مبلغ نهایی مالیات = میزان مالیات + جریمه عدم تسلیم اظهارنامه

در صورتیکه نیاز دارید نحوه محاسبه مالیات را بدانید می توانید از مقالات آموزش ماده 131 قانون مالیات و نحوه آموزش ماده 105 قانون مالیات استفاده کنید.

جلوگیری از علی الراس شدن

راحترین راه برای اینکه با چنین مشکلاتی در روند مالیاتی مواجه نشویم و پرونده ما علی الراس نشود این است که در زمان مقرر تمام تکالیف خود را انجام دهیم و نهایت دقت را نماییم تا مغایرتی در حسابهایمان بوجود نیاید. مثلا اگر برای شرکت ها باید نهایتا تا پایان تیرماه اظهارنامه عملکرد ارسال شود باید تمام تلاشمان را کنیم تا در مهلت مقرر اظهارنامه عملکرد خود را ارسال کنیم چون در صورتیکه که اظهارنامه تسلیم نشود علی الراس می شویم و مالیات ما بصورت علی الراس محاسبه خواهد شد که البته این یک نمونه از علی الراس شدن است.

در این مقاله سعی شد تا در مورد مالیات علی الراس، چیستی آن و دلایل مشمولیت در این طرح توضیحات جامعی ارائه شود در نهایت نیز در مورد عواقب علی الراس شدن صحبت شد. به عنوان کلام آخر توصیه میکنیم حتما برای ارائه اظهار نامه و اسناد مالیاتی خود در مدت زمان تعیین شده اقدام کنید و قبل از آن مطالعه در خصوص مشاغل معاف از مالیات داشته باشید تا با مشکلات بعدی روبرو نشوید.