آشنایی با قانون مالیات بر ارزش افزوده

دولت در وضع مالیات بر ارزش افزوده به جای اینکه کل مالیات را از تولید کنندگان دریافت کند قصد دارد که مالیات را در هر مرحله از روند تولید از خریداران گرفته و فشار را از روی تولید کنندگان خارج کند. بدین ترتیب یک تولید کننده زمانی که خود یک مواد اولیه را خریداری می کند به فروشنده آن مواد مالیات بر ارزش افزوده می پردازد و همچنین زمانی که محصول نهایی خود را نیز به فروش می رساند از مصرف کننده مبلغ مالیات بر ارزش افزوده را دریافت می کند. در این میان بین مبلغ مالیات مواد اولیه خریداری شده و مبلغ مالیات کالای فروش رفته یک ما به تفاوتی وجود خواهد داشت که بایستی به صورت دقیق به سازمان امور مالیاتی کشور تسلیم گردد.

محاسبه دقیق مالیات بر ارزش افزوده

در ثبت مالیات بر ارزش افزوده بایستی تمامی خریدها و فروش هایی که مشمول اخذ مالیات بر ارزش افزوده می باشند را ثبت نمود و پس از تهاتر خرید و فروش ما به تفاوت آن محاسبه گردد. بدین ترتیب که اگر فروش بیشتری صورت گرفته باشد طبیعتا مالیات بیشتری گرفته شده است و به تبع آن بایستی به دولت مالیات داده شود. همچنین اگر خرید بیشتری انجام شده باشد پس مالیات ارزش افزوده بیشتری پرداخت شده است و از دولت طلبکار خواهد شد که در این صورت دو راه برای برگشت آن وجود دارد یکی اینکه درخواست استرداد داده شود که در این صورت مبلغ ریالی آن مسترد می گردد و روش دیگر ذخیره و انتقال آن برای محاسبه در دوره آتی می باشد.

جرائم مالیات بر ارزش افزوده

در صورت عدم انجام فرآیندهای قانونی مالیات بر ارزش افزوده از سوی مودیان؛ قانون آنها را مشمول جرائم ارزش افزوده خواهد کرد. مودیان مالیاتی بایستی به این نکته توجه داشته باشند در صورتی که قوانین مالیاتی مربوط به ارزش افزوده را جدی نگیرند و از آن تخطی کنند عواقب جدی در انتظار آنها خواهد بود. جرائم ارزش افزوده در قوانین مالیات بر ارزش افزوده طبق مواد 22 و 23 تعریف شده و برای تمامی تخطی کنندگان لازم الاجراست.

جرائم مرتبط با ارزش افزوده

ماده 22 قانون ارزش افزوده به مودیان مالیاتی این اخطار را می دهد که در صورت عدم انجام تکالیف مالیاتی خود بایستی مضاف بر اینکه مالیات تخصیص داده شده به همراه جریمه دیرکرد آنرا پرداخت نمایند، موارد تنبیهی که در زیر به آنها خواهیم پرداخت را نیز بایستی متقبل شوند:

• انجام ندادن ثبت نام مودیان در زمان تعیین شده برابر 75 درصد مالیات اختصاص یافته شده
• صادر نکردن صورتحساب به میزان یک برابر مالیات اختصاص یافته شده
• اعلام رقم های غلط در صورتحساب به میزان یک برابر ما به تفاوت مالیات اختصاص یافته شده
• پر کردن غیر اصولی صورتحساب به میزان 25 درصد مالیات اختصاص یافته شده
• ارسال نکردن اظهارنامه پس از طی کردن مراحل ثبت در سامانه به میزان 50 درصد مالیات اختصاص یافته شده
• تحویل ندادن اسناد و مدارک به میزان 25 درصد مالیات اختصاص یافته شده

همچنین ماده 23 قانون مالیات بر ارزش افزوده تاکید می کند که در صورت عدم پرداخت مالیات در بازه زمانی مشخص شده جریمه دیرکردی به میزان 2 درصد به صورت ماهیانه به مالیاتی که وصول نشده تعلق می گیرد.

یکی از بزرگترین معضلات موجود در کشور ما که بنیان اقتصاد را نشانه رفته است فرارهای مالیاتی می باشد که سالانه مبالغ هنگفتی از منابع کشور را به یغما می برند و خود را از پرداخت مالیات معاف می دانند. همیشه این انتقاد به سازمان امور مالیاتی وارد است که از طبقات پایین و فرودست جامعه مالیات به صورت کامل اخذ می گردد ولی برای اشخاص حقیقی و حقوقی که دارای روابط قدرتمندی می باشند و اصولا از رانت های دولتی استفاده می کنند مالیاتی دریافت نمی گردد که امید است با شفافیت و مکانیزه نمودن سیستم های مالیاتی از قبیل مالیات بر ارزش افزوده جلوی این گونه فرارهای مالیاتی گرفته شود و با اخذ مالیات از تمامی طبقات جامعه رفاه را برای این مرز و بوم به ارمغان بیاورد.

مراحل هفت گانه فراخوان مالیات بر ارزش افزوده

قانون مالیات بر ارزش افزوده به مثابه یک قانون وارداتی محسوب می گردد به طوری که این قانون برای اولین بار در ابتدای پاییز سال 87 در کشور ما اجرا گردید. این قانون مالیاتی با کپی برداری از کشورهای پیشرفته برای کشور ما نیز تجویز گردید. به دلیل نوپا بودن و گستردگی این قانون مالیاتی این امکان وجود نداشت که در همان سال ابتدایی تمامی مشاغل و صنوف را ملزم به اجرای این قانون کرد و به همین دلیل به صورت مرحله ای این قانون در کشور ما با تمهیدات فراوانی اجرا گردید.

فراخوان این قانون مالیاتی به صورت مراحل هفت گانه فراخوان ارزش افزوده در کشور ما به اجرا درآمد که در ادامه به بررسی هر یک از این مراحل خواهیم پرداخت:

• اولین مرحله این قانون که در سال 87 به اجرا درآمد شامل تمامی افرادی می گشت که در سال 86 بیشتر از 3 میلیارد ریال فروش خدمات یا کالای مشمول اخذ مالیات بر ارزش افزوده داشته اند. این قانون همچنین افرادی که در پنج ماه ابتدایی سال 87 نیز دارای فروش کالا یا خدمات بالغ بر یک میلیارد و دویست و پنجاه میلیون ریال بودند را شامل می شد.
• مرحله دوم این قانون مالیاتی که در ابتدای پاییز سال 88 به مرحله اجرا گذاشته شد یکسری افرادی را شامل می شد (بند الف ماده 96) که مشمول این قانون در مرحله ابتدایی نبودند.
• مرحله سوم در ابتدای سال 89 به اجرا درآمد و طیف مشمولین این قانون مالیاتی در آن به صورت گسترده ای افزایش یافت و تمام افرادی را شامل می شد که در دو مرحله قبلی مشمول این قانون نمی شدند ولی یک بند اضافه شد که اشخاص حقیقی و حقوقی که در سال های 87 یا 88 دارای فروش کالا یا خدماتی بیشتر از سه میلیارد ریال بودند را هدف گرفته بود و در این صورت آنها مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده می شدند.
• در مرحله چهارم که در ابتدای پاییز 89 اجرا گردید تمامی اشخاص مربوط به بند ب ماده 96 را بدون در نظر گرفتن فروش آنها؛ مشمول این قانون می کرد.
• در مرحله پنجم که در ابتدای پاییز سال 90 اجرا گردید تمامی اشخاص حقوقی که در سال های 87، 88 و 89 دارای درآمد یا فروشی بیشتر از یک میلیارد ریال را بود شامل می شد.
• در مرحله ششم که در ابتدای سال 94 اجرا گردید مشاغل مربوط به اغذیه فروشی ها همچون رستوران ها به این طیف از مشمولین پیوستند.
• در مرحله هفتم که در ابتدای پاییز 95 اجرا گردید تمامی اشخاص که تا آن زمان مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده نبودند را شامل می گشت.

سازمان مالیات کشور با تقسیم کردن اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده به مراحل هفت گانه به اهداف مهمی دست یافت. با توجه به اینکه در ابتدا جامعه آمادگی اجرای قانونی با این وسعت را نداشت این سازمان به صورت مرحله ای و هدفمند کشور را محیای پذیرش کامل این قانون نمودند.

برای اطلاعات بیشتر در مورد هر فراخوان به تفکیک مشاغل خوانده شده می توانید هفت مرحله فراخوان ارزش افزوده به مقاله رجوع کنید.

مراحل ثبت نام از مودیان مالیات بر ارزش افزوده

شرکت ها از بدو تاسیس و پس از ثبت در سازمان ثبت اسناد کشور و همچنین واحدهای اقتصادی پس از اخذ مجوزهای لازم از اصناف مربوطه بایستی نسبت به ثبت نام در سامانه امور مالیاتی کشور اقدام نمایند که این فرآیند دارای روند منظمی است که بایستی به درستی طی شود.

مراحل ثبت نام در سامانه مالیات بر ارزش افزوده

مودیان مالیاتی در ابتدا با در دست داشتن مدارک مربوط به شرکت یا واحد اقتصادی خود به سازمان امور مالیاتی کشور مراجعه نموده و در سازمان نسبت به تشکیل پرونده مالیاتی خود اقدام می نمایند؛ سپس از کارشناسان امور مالیاتی کد اقتصادی، کلاسه پرونده و شماره واحد مالیاتی مربوط به کسب و کار خود را دریافت خواهند نمود. در مرحله بعدی نسبت به پیش ثبت نام کد اقتصادی اقدام نموده و اطلاعات اشخاص حقیقی یا حقوقی ثبت شده که مشمولیت ارزش افزوده نیز یکی از این اطلاعات می باشد که توسط مودیان مالیاتی بایستی تکمیل گردد و همچنین شماره تلفن همراه شخص نیز ثبت و تایید می گردد. پس از انجام این مراحل در طی مدت زمان مشخصی نام کاربری و رمز مودی مالیاتی از طریق پیامک برای وی ارسال می گردد و ادامه اطلاعات را می توان در سامانه ثبت نام امور مالیاتی به صورت کامل تکمیل نمود و این سازمان کد رهگیری مربوط به ثبت نام کد اقتصادی را صادر می کند.

حال پس از انجام مراحل بالا مودیان مالیاتی مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده می توانند از طریق سامانه www.evat.ir جهت انجام ثبت نام مالیات بر ارزش افزوده اقدام نمایند. بدین منظور پس از ورود به سایت ابتدا از قسمت انجام ثبت نام سامانه اطلاعات درخواست شده را وارد کرده و این اطلاعات بایستی ارسال و تایید نهایی شود. سپس با چاپ برگه مربوط به ثبت نام که حتما بایستی ممهور به مهر و امضای شرکت باشد به صورت حضوری به سازمان امور مالیاتی واحد مالیات بر ارزش افزوده مراجعه کرده و در صورت صحت و سقم کامل اطلاعات و ارائه مدارک معتبر گواهینامه موقت ثبت نام برای مودیان صادر می گردد.

می توانید مراحل تشکیل پرونده ارزش افزوده را بصورت کاملا تصویری مطالعه کنید

سوء استفاده از قانون مالیات بر ارزش افزوده

برخی مشاغل وجود دارند که با توجه به اینکه مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده نمی باشند و به طرق مختلف از مشتریان و خریداران خود 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده را دریافت می کنند و به دلیل اگاهی پایین شهروندان از قوانین مالیاتی کشور هیچ گونه اعتراضی را از سمت مشتریان خود دریافت نمی کنند. پس شهروندان با مطالعه حقوق شهروندی خود قادر خواهند بود جلوی بسیاری از این گونه مسائل را با آگاهی گرفته و از بی عدالتی در حق خود دفاع کند و همین نا آگاهی از حقوق شهروندی یکی از بزرگترین معضلات مردم کشور ما می باشد که باعث می گردد هر قانون نا نوشته و غلطی را بپذیرند.

گواهی مالیات بر ارزش افزوده

اشخاص حقیقی و حقوقی که مالیات بر ارزش افزوده اخذ می نمایند حتما بایستی دارای گواهی مالیات بر ارزش افزوده باشند و این گواهی از اعتبار لازم برخوردار باشد. این گواهی ها برای مودیان به صورت یک ساله یا شش ماهه صادر می گردد و در صورت لزوم برای دوره های بعدی نیز تمدید می گردد. سامانه مالیات بر ارزش افزوده تمهیداتی را به وجود آورده تا توسط آن بتوان اصالت و اعتبار این گواهی را مورد سنجش قرار داد و از صحت آن مطلع شد. در پایان این مقاله امیدواریم با پیشرفت فرهنگ مالیاتی جامعه و دولت؛ کشور عزیزمان ایران مانند کشورهای پیشرفته دیگر بتواند با استفاده از منافع مالیاتی آبادانی و توسعه را برای خود به ارمغان آورد. شما می توانید جهت آگاهی بیشتر در خصوص مطالب بالا کتاب مالیات بر ارزش افزوده را مطالعه کنید.