مالیات طلا | نحوه محاسبه و قوانین 1403 | راوی حساب

تاکنون می‌دانستید که مالیات تنها در زمینه خرید محصولات روزمره نیست و بر خرید طلا هم اعمال می‌شود؟ آیا می‌خواهید یک حساب و کتاب دقیق از نحوه مالیات‌گذاری طلا داشته باشید و با دید باز به خرید آن بپردازید؟ برای شما هم درک محاسبات مالیاتی در زمان خرید طلا سخت و پیچیده است؟ این مقاله یک دستورالعمل کامل در این زمینه محسوب می‌شود. پس در ادامه با ما همراه باشید تا مالیات طلا را از جنبه‌های گوناگون مورد بررسی قرار داده و نحوه محاسبه آن را فرا بگیرید و توضیح بدهیم جریان مالیات طلا به چه صورت بوده است .

منظور از مالیات طلا چیست؟ 

یکی از راه‌های درآمدی هر دولت و کشوری، اخذ مالیات از شهروندان محسوب می‌شود. گاهی این مالیات به‌صورت مستقیم از منبع درآمد آن‌ها کسر شده و گاهی این اتفاق به‌صورت غیر مستقیم صورت می‌گیرد. به مالیات‌های غیر مستقیم، ارزش افزوده هم گفته می‌شود. این ارزش افزوده در قیمت کالا و خدمات گوناگون در سطح جامعه لحاظ می‌شود. هرچیزی که شما خریداری می‌کنید، ارزش افزوده خود را دارد. مثلا به یک فروشگاه می‌روید و یک بیسکوئیت می‌خرید. روی بیسکوئیت مبلغی تحت عنوان خریدار وجود دارد. شما با کسر این مقدار از مبلغ خرید می‌توانید ارزش افزوده آن را حساب کنید. هر کالایی که خریداری می‌کنید، شامل این مالیات می‌شود. با این‌وجود، در برخی از مواقع این رقم کاملا آشکار نیست و نیاز به محاسبات دقیقی دارد. طلا هم یکی از این مقوله‌ها به شمار می‌رود. یعنی شما در هنگام خرید از  طلافروشی‌ها، مالیات طلا را به‌طور غیرمستقیم و در قالب ارزش افزوده پرداخت می‌کنید. از آن‌جایی که قیمت طلا روزانه تعیین می‌شود، محاسبه آن یک رقم مشخص ندارد و باید طبق نرخ طلای روز در نظر گرفته شود. در ادامه به انواع مالیات طلا و نحوه محاسبه آن اشاره کرده‌ایم.

بررسی انواع مالیات طلا

مالیات در طلا انواع مختلفی دارد. در کل برای محاسبه این مالیات، در هر سال درصد ثابتی تعیین شده و از فروشنده دریافت می‌شود. فروشنده باید براساس میزان فروش خود این مالیات را به دولت پرداخت کند. انواع مالیات طلا عبارتند از؛

• ارزش اصلی طلا؛ متاثر از وضعیت اقتصادی

ارزش اصلی طلا یکی از مقوله‌هایی محسوب می‌شود که مالیات به آن تعلق می‌گیرد. این ارزش براساس قیمت و نرخ روز طلا در دنیا مشخص می‌شود. از آن‌جایی که وضعیت اقتصادی تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند تورم قرار دارد، میزان مالیات پرداختی هم متفاوت از یک روز تا روز بعد خواهد بود. در این شاخص، طلافروشان براساس تعداد گرم‌هایی که از طلا فروخته‌اند، بین صفر تا ۲۵ درصد مالیات پرداخت می‌کنند.

• مالیات ارزش افزوده؛ مبلغ ما به تفاوت خرید و فروش

این مبلغ که بیانگر سود و اجرت فروشنده است در سایر کالاها هم وجود دارد. یعنی مبلغ فروش به مصرف کننده از هزینه خرید آن کسر شده و سود شکل می‌گیرد. مالیات طلا به این بخش هم تعلق می‌گیرد و نرخ آن ۹٪ تعیین شده‌است. البته باید در نظر داشت که مالیات بر ارزش افزوده طلا فقط بر روی اجرت آن محاسبه می شود و نه کل مبلغ طلا. در ادامه یک مثال عینی را بررسی میکنیم.

• مالیات بر سرمایه طلا؛ مربوط به سرمایه‌گذاران

طرح جدیدی تحت عنوان مالیات بر عایدی سرمایه در دولت مطرح شده‌است. این طرح می‌گوید، افرادی که در طی زمان کوتاه، معاملات طلا را بیش از اندازه انجام داده‌اند، مشمول مالیات می‌شوند. این طرح در اردیبهشت ماه 1403 به تصویب نهایی مجلس رسیده است.

نحوه پرداخت مالیات توسط طلافروشان

شاید برای شما جالب باشد که بدانید، هزینه مالیاتی طلا چگونه پرداخت می‌شود یا به حساب کدام دستگاه دولتی واریز می‌شود. مسائل مربوط به مالیات در تمام کالاها و خدمات تحت نظارت مستقیم سازمان مالیاتی کشور قرار دارد. روند دریافت مالیات توسط این سازمان در زمینه طلا شکل متفاوتی دارد. فروشنده پس از اتمام مراحل فروش باید مالیات را شخصا به حساب سازمان مالیاتی کشور واریز کند. در واقع، فروشنده در ابتدا این مالیات را از خریدار دریافت کرده و سپس به‌عنوان مالیات به دولت تحویل می‌دهد. این پرداخت هر سه ماه یکبار و بواسطه تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده انجام می شود. البته در نظر داشته باشید که طلافروشان مانند سایر اشخاص مشمول مالیات، هم باید مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کنند و هم اظهارنامه مالیات بر عملکرد را تسلیم کنند. 

چگونگی تعیین میزان مالیات طلا

برای تعیین میزان مالیات طلا در ابتدا باید میزان سود طلافروشان از میزان فروش طلا را بدست آورد. در ابتدا طلافروشان را به اشخاص حقیقی و حقوقی دسته بندی می کنیم و در ادامه احکام و نحوه محاسبه مالیات هر کدام را ذکر میکنیم.

اشخاص حقوقی: در صورتی که فروشنده طلا شخص حقوقی باشد باید در راستای ماده 105 قانون مالیات به نرخ 25% سالانه مالیات خود را پرداخت کند و نحوه رسیدگی و وصول مالیات و فرایند اعتراض آن مانند سایر شرکت ها و اشخاص حقوقی می باشد. اشخاص حقوقی مکلفند که دفاتر روزنامه و کل هر ساله پلمب نمایند و در انتهای هر فصل اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده خود را تسلیم کنند. 

اشخاص حقیقی: اشخاص حقیقی که فروشنده طلا هستند مقداری احکام متفاوتی دارند و البته قانون گذار حمایت هایی از آنها کرده مانند اعمال معافیت معیشی ماده 101 در سال 1403 این معافیت مبلغ 1.000.000.000 ریال می باشد. از دیگر مزایایی که قانونگذار برای شخص حقیقی در نظر گرفته تسلیم فرم تبصره ماده 100 می باشد که در این حالت براساس حدنصابی که تعیین می شود اشخاص فرم تبصره ماده 100 را بعنوان اظهارنامه مالیاتی خود در خرداد ماه تسلیم میکنند و نیازی به نگهداری اسناد و مدارک و یا رسیدگی مالیاتی ندارند. حدنصاب فروش تبصره ماده 100 در سال 1403 برای سال مالی 1402 میزان 180.000.000.000 ریال می باشد.

طلافروشانی که در قالب شخص حقیقی و زیر نظر اتحادیه طلا فعالیت می کنند میزان 7% سود و 8% اجرت برای آنها در نظر گرفته شده است. یعنی طلایی که خریداری میکنند سود و اجرت خود را به آن اضافه میکنند و سپس به فروش می رسانند. 

ضریب مالیات طلا

در ایران، مالیات بر ارزش افزوده (مالیات بر ارزش افزوده یا VAT) بر روی طلا به انواع مختلف طلا با ضریب‌های متفاوت اعمال می‌شود. در اینجا ضریب‌های مالیاتی و توضیحات مرتبط با هر نوع طلا آمده است:

1. طلای آبشده: طلای آبشده به طلایی گفته می‌شود که از ذوب طلاهای قدیمی و استفاده‌شده تولید می‌شود. این طلا هنوز به شکل نهایی نرسیده و قابل استفاده به عنوان زیورآلات نیست. ضریب مالیاتی طلای آبشده هفت دهم درصد (0.07) می باشد.

2. جواهرات: شامل زیورآلاتی هستند که علاوه بر طلا، سنگ‌های قیمتی مانند الماس، یاقوت، زمرد و غیره در ساختار آنها به کار رفته است. مالیات بر جواهرات نیز مشابه مالیات بر طلای ساخته‌شده محاسبه می‌شود، با این تفاوت که ارزش سنگ‌های قیمتی نیز باید مد نظر قرار گیرد. ضریب مالیاتی جواهرات پانزده درصد (15%) می باشد.

3. سکه طلا: سکه‌های طلا معمولاً توسط بانک مرکزی یا سازمان‌های معتبر ضرب می‌شوند و به عنوان یک نوع سرمایه‌گذاری یا کالای مبادله‌ای استفاده می‌شوند. ضریب مالیاتی سکه‌های طلا یک و نیم درصد (1.5%) می باشد.

4. طلای ساخته‌شده: طلای ساخته‌شده به طلاهایی گفته می‌شود که به صورت زیورآلات و جواهرات تولید شده‌اند و برای استفاده شخصی به فروش می‌رسند. ضریب مالیاتی مالیات بر طلای ساخته‌شده ۹% درصد است و این مالیات بر روی اجرت ساخت طلا اعمال می‌شود، نه بر روی قیمت خالص طلا.

نکته: در جدول فوق و در ستون "براساس جدول ضرایب سازمان مالیاتی" این نرخ در زمان رسیدگی مالیاتی کاربرد دارد و گروه محترم رسیدگی کننده از این نرخ برای تعیین میزان مالیات استفاده می کند. مثلا در مورد سکه در صورتی که شخص مبلغ 1.000.000.000 تومان فروش داشته باشد، مبلغ را ضربدر نرخ می کند تا سود خالص بدست آید و در صورتی که شخص حقیقی باشد براساس ماده 131 محاسبه و مبلغ مالیات تعیین می شود. برای مثال:

12.000.000 = 1.2% * 1.000.000.000 میزان سود خالص 

1.800.000 = 15% * 12.000.000 میزان مالیات قابل پرداخت

طبق ماده 131 قانون مالیات چون پلکان اول میزان سود زیر 200 میلیون بود با نرخ 15% محاسبه شد.