وب سایت آموزش قوانین مالیاتی

نحوه رفع ممنوع الخروجی بدلیل بدهی مالیاتی

  • نویسنده : محمدجواد عظیمی فرد

  • تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۲۵

  • تاریخ بروزرسانی : ۱۴۰۳/۰۱/۰۳

  • ثبت نظر

بانک جامع بخشنامه ها

آموزش مالیات

ممنوع الخروج کردن مودیان بدلیل بدهی مالیاتی یکی از بدترین جرائمی است که می تواند یک مودی آن را تجربه کند چرا که وقتی سازمان امور مالیاتی شخصی را ممنوع الخروج می کند هیچ سامانه ای وجود ندارد تا به وی اطلاع رسانی شود. گاهی دیده می شود که فرد تمام امور خود را انجام داده تا یک سفر خارجی داشته باشد و در فرودگاه متوجه ممنوع الخروجی می شود که دیگر عملا بسیار دیر نیست و هیچ کاری نمی شود انجام داد. وقتی که برای رفع ممنوع الخروجی بخواهید اقدام کنید بعد از پرداخت بدهی و یا گذاشتن ضمانت معتبر نزد سازمان 10 روز کاری روند رفع ممنوع الخروجی طول می کشد تا در سامانه نیروی انتظامی و دیگر سامانه ها ثبت شود و شما بتوانید از کشور خارج شوید. اما برویم سراغ مهمترین مواد از قوانین مالیاتی در این حوزه تا این موضوع را بهتر بررسی کنیم.

انواع ممنوع الخروجی

ممنوع الخروجی به دلیل مختلفی ممکن است اتفاق بیافتد. ابعاد مختلف ممنوع الخروجی رو در ادامه شرح داده ایم:
 
۱. بابت بدهی مهریه (در اجرای ثبت یا دادگاه خانواده) 
۲. بابت بدهی چک (ماده (۱۷) قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی)
۳. بابت بدهکاری مالی در دادگاه حقوقی (لایحه قانونی ممنوعیت خروج بدهکاران)
۴. بابت مرتکب شدن جرائم کیفری (موضوع مواد (۱۸۸) (۲۴۷) و (۵۰۹) قانون آیین دادرسی کیفری)
۵. بابت بدهی مالیاتی (ماده (۲۰۲) قانون مالیات های مستقیم)
۶. به دستور نهادهای امنیتی
۷. ماده (۱۷) قانون گذرنامه (بدهکاران مالیاتی، ارزی و بانکی و لایحه قانونی ممنوعیت خروج بدهکاران)
 
در این مقاله قصد داریم بصورت مفصل در مورد ممنوع الخروجی بدلیل بدهی مالیاتی مطالبی را بیان کنیم.
 

ماده ۲۰۲ قانون مالیات های مستقیم

ماده ۲۰۲- وزارت امور اقتصادی و دارایی یا سازمان امور مالیاتی کشور می‌تواند از خروج بدهکاران مالیاتی که میزان بدهی قطعی آنها «برای اشخاص حقوقی تولیدی دارای پروانه بهره‌برداری از مراجع قانونی ذی‌ربط از بیست درصد (۲۰٪) سرمایه ثبت‌شده و یا مبلغ بیست میلیارد (۲۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال، سایر اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی تولیدی از ده‌درصد (۱۰٪) سرمایه ثبت شده و یا هشت میلیارد (۸.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال و سایر اشخاص حقیقی از چهارصد میلیون (۴۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال» بیشتر‌است از کشور جلوگیری نماید.
حکم این ماده در مورد اشخاص عازم سفر واجب با درخواست و تأیید مراجع ذی‌ربط اعزام‌کننده مبنی بر میسور نبودن پرداخت بدهی مالیاتی مربوط، با اخذ تضمین لازم جاری نمی‌باشد.
 
ممنوع الخروجی به دلیل بدهی مالیاتی
 
نکته اول: منظور از اشخاص حقیقی تولیدی، واحدهای تولیدی دارای مجوز تأسیس یا پـروانه بهره برداری از مراجع ذیربط و یا پروانه کسب تولیدی از اتحادیه ذی‌ربط می‌­باشند.
 
نکته‌ دوم: در مورد ارجحیت میزان سرمایه ثبت شده و یا مبلغ مشخص شده، هر کدام کمتر باشد ملاک عمل است. برای مثال در مورد اشخاص حقوقی تولیدی، چنانچه بیست درصد (۲۰٪) سرمایه ثبت شده کمتـر از مبلغ بیست میلیارد ریال باشد مبنای عمل بیست درصد (۲۰٪) سرمایه ثبت شده بوده و در مواردی که بیست درصد (۲۰٪) مذکور بیش از پنج میلیارد ریال باشد مبلغ بیست میلیارد ریال (حدنصاب تعیین شده) ملاک عمل خواهد بود. (برگرفته از بخشنامه ۲۰۰/۹۴/۲۹ مورخ ۱۳۹۴/۰۳/۱۶)
 
نکته سوم: براساس ماده (۲۵) قانون دائمی ارزش افزوده، ممنوع الخروجی موضوع ماده (۲۰۲) قانون مالیات های مستقیم به بدهی های مربوط به مالیات بر ارزش افزوده قابل تسری می باشد.
 
نکته چهارم: ممنوع الخروجی فقط برای بدهی های قطعی مالیاتی اعمال می شود و در صورتیکه پرونده در فرایند دادرسی مالیاتی مطرح باشد، ممنوع الخروجی قابل اعمال نیست.
 
نکته پنجم: واحدهای اجرای مستقر در سازمان مالیاتی باید یکماه قبل از اقدام به ممنوع الخروجی، به مودی اطلاع دهند و به هر تعداد آدرس مودی که در دسترس می باشد اطلاع رسانی و ابلاغ شود.

 

چگونگی استفاده از رفع یکبار رفع ممنوع الخروجی

درچه مواردی مودیان بدهکار مالیاتی می توانند از رفع یکبار ممنوع الخروجی استفاده نمایند؟ 

رئیس کل سازمان امورمالیاتی میتواند با توجه به اختیار حاصل از ماده ۲۰۲ ق.م.م در موارد زیر اجازه یکبار خروج از کشور را برای مودیان مالیاتی بدهکار حسب مورد صادر نمایند:

مراحل قبل از ممنوع الخروج شدن مودی

 
نکته اول: در خصوص تکلیف آخرین مدیران اشخاص حقوقی نسبت به بدهی مالیاتی و اقدامات قانونی در خصوص توقیف اموال ماده (۲۱۸) و ممنوع الخروجی ماده (۲۰۲) باید بخشنامه ۲۳۰/۱۱/۶۶۰ توجه داشت:
 
۳. مدیر یا مدیران مسئول اشخاص حقوقی خصوصی موضوع ماده (۲۰۲) اصلاحی قانون مالیات های مستقیم مصوب ۱۳۸۰/۱۱/۲۷ مدیرانی هستند که وفق مادتین (۱۳۵) و (۱۴۳) قانون تجارت در مقابل اشخاص ثالث مسئولیت داشته و وظیفه اداره امور شخص حقوقی به عهده آنها بوده و اوراق مالیاتی و به تبع آن بدهی مالیاتی (صرف نظر از سال عملکرد) در دوران مدیریت آنان قطعی و با ایجاد شده باشد، لذا باتوجه به مفاد رای شماره ۳۰/۴/۱۳۵۴۳ مورخ ۱۳۷۸/۱۱/۲۵ هیات عمومی شورای عالی مالیاتی، اگر ختم دوره مدیریت مدیر قبلی در زمانی صورت گیرد که فرجه قانونی برای تسلیم اظهارنامه و صورت های مالی و یا ارسال مدارک مربوط به مالیات های تکلیفی و پرداخت مالیت های متعلق باقی باشد، مسئولیت و به تبع آن اعمال ضمانت اجرائی متوجه مدیر بعدی خواهد بود.
همچنین بعنوان مثال چنانچه بدهی و مالیات های قطعی شرکت (صرف نظر از سال عملکرد آن) در دوران مدیریت مدیران قبلی تقسیط و چکهای مربوط به آن برای تادیه در سررسید مقرر تحویل اداره امور مالیاتی شده باشد، لیکن در دوران مدیریت مدیران بعدی وجوه آن تامین و پرداخت نگردد، مدیر یا مدیران بعدی مسئول بوده و اقدامات اجرائی قانونی بایستی نسبت به آنان صورت پذیرد.
 
نکته دوم: براساس دستورالعمل های ارشادی که مکررا از سوی سازمان مالیاتی منتشر شده است، اداره مالیاتی باید ابتدا نسبت به توقیف اموال منقول و غیرمنقول اشخاص با رعایت آیین نامه ماده (۲۱۸) اقدام نماید و در صورتیکه نتایجی حاصل نشود اقدام به ممنوع الخروجی شخص نماید. در خصوص اشخاص حقوقی نیز ابتدا فرایند اجرائیات و توقیف اموال سپری شود و سپس نسبت به ممنوع الخروجی مدیرانی که دارای حق امضا بوده اند و بدهی مالیاتی در دوران مدیریت آنها حاصل شده اقدام نمایند. در این باره در بخشنامه ۲۰۰/۹۴/۲۵ مورخ ۱۳۹۴/۰۳/۱۶ بدین شرح آمده:
 
به پیوست تصویر رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری موضوع دادنامه شماره 1909 مورخ 27-11-1393 درخصوص «مغایرت رأی شماره 6544-4-30 - 13-6-1378 هیات عمومی شورای عالی مالیاتی با قانون، مبنی بر عدم امکان ممنوع الخـــروجی مدیــــران اشخاص حقوقی فاقــد حق امضای اسناد تعهدآور بابت بدهی مالیاتی شخص حقوقی در دوران مدیریت آن ها» جهت اطلاع و اقدام لازم ارسال می­گردد.
باتوجه به رأی فوق­الذکر صرفا مدیران دارای حق امضای اسناد تعهدآور (اعم از موظف و غیر موظف) را می توان ممنوع الخروج نمود. ضمنا توجه خواهند داشت با توجه به مفاد ماده 202 قانون مالیاتهای مستقیم، ابتدا مدیران صاحب امضاء مجاز فعلی و در صورت عدم امکان وصول مالیات، مدیرانی که بدهی قطعی مالیاتی شخص حقوقی مربوط به دوران مدیریت آنان و صاحب امضای مجاز بوده اند مسئولیت دارند. با صدور این بخشنامه کلیه بخشنامه های مغایر در خصوص ممنوع الخروجی موضوع ماده 202 قانون مالیاتهای مستقیم لغو می­گردد.
 
نکته سوم: در بخشنامه ۲۰۰/۹۳/۳۱ که در ادامه آمده نکات بسیار مهمی در خصوص اقدامات قبل از ممنوع الخروجی که واحد های وصول و اجراء باید رعایت کنند، را بیان کرده است. در نظر داشته باشید که در اجرای ماده (۲۰۲) واحدهای وصول و اجرای سازمان مالیاتی می توانند در صورتیکه بدهی شخص اعم از حقیقی یا حقوقی بیشتر از حدنصاب های اعلام شده در ماده (۲۰۲) باشند را اقدام به ممنوع الخروجی کنند اما باتوحه به حقوق مودی و محروم نشدن از حقوق اجتماعی چندین بخشنامه ارشادی صادر شده است که برخی از نکات مهم این بخشنامه ها در این مقاله بیان شده است. در ادامه توجه شما را به یک بخشنامه ارشادی دیگر جلب میکنم:
 
پـیـرو بـخـشنـامه شماره 11660/230/د مورخ 30/4/1392 در خصوص ممنوع الخروج نمودن بدهکاران مالیاتی، از آنجا که ممنوع الخروجی بدهکاران مالیاتی از کشور، محروم کردن آنان از حقوق اجتماعی شان محسوب می شود و چنین روالی در شرایط عادی برخلاف مصلحت و در تزاحم با اصول حکومت و مغایر اصل اساسی ضرورت اعتماد و احترام متقابل بین دولت و مردم است و با تأکید بر اهمیت ویژه بر آزادی های شخصی و حقوق اجتماعی افراد و لزوم استفاده از سایر ظرفیتها و ابزارهای قانونی در وصول حقوق حقه دولت و بنا به اختیار حاصل از مقررات ماده (۲۰۲) قانون مالیاتهای مستقیم، بدینوسیله مقرر می دارد در خصوص ممنوع الخروجی مودیان دارای بدهی مالیاتی قطعی شده(اعم از اشخاص حقیقی و یا مدیران اشخاص حقوقی حسب مقررات مربوط) به شرح زیر اقدام شود:
 
۱. ضمن استفاده از کلیه ظرفیتها، ابزارها و اختیارات قانونی نسبت به شناسایی اموال، مطالبات و سایر دارایی های مودی اقدام گردد.
۲. برای شناسایی دارایی ها و نشانی واقعی مودیانی که در نشانی قانونی اعلامی حضور ندارند، حسب مورد از مراجعی که می توانند اطلاعات مذکور را داشته باشند، در اجرای مواد (۲۳۰) و (۲۳۱) اقدام نموده و سپس نسبت به ابلاغ اوراق مالیاتی به هر دو محل، نشانی واقعی و قانونی اعلام شده اقدام نمایند. به عنوان مثال در خصوص نشانی از اداره ثبت شرکتها، ثبت احوال و یا اتاقهای بازرگانی یا اصناف و امثالهم و در مورد اموال و دارایی ها از سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، شرکت مخابرات، شرکت سپرده سرمایه گذاری مرکز اوراق بهادار و تسویه وجوه و ... استعلام نمایند.
۳. اقـدامات اجرایی به منظور وصول بدهی های مالیاتی اینگونه مودیان می بایست از طریق توقیف و برداشت از حسابهای بانکی مودی، وصول مطالبات مودی نزد اشخاص ثالث، فروش و حراج اموال توقیف شده و سایر ابزارهای مشابه صورت پذیرد.
۴. چنانچه استفاده از ابزارهای قانونی و راهکارهای اجرایی منجر به وصول مالیات نگردید، نسبت به ممنوع الخروجی بدهکاران مالیاتی بر اساس مبالغ بدهی مالیاتی تعیین شده در بخشنامه شماره 24246/200 مورخ 28/12/1392 اقدام گردد.
۵. در راستای بخشنامه های صادره، ضروری است ادارات یا واحدهای وصول و اجراء قبل از پیشنهاد ممنوع الخروج نمودن اشخاص، ضمن ابلاغ "اخطار قبل از ممنوع الخروجی" و انقضای مهلت یک ماه از تاریخ ابلاغ نسبت به ممنوع الخروج نمودن مودی اقدام نمایند.
۶. پس از ممنوع الخروج شدن مودی دارای بدهی مالیاتی توسط مراجع ذی صلاح، می بایست مراتب توسط اداره امور مالیاتی مربوط به مودی مالیاتی نیز اعلام گردد.
مجددا تأکید می نماید، چنانچه نشانی های متفاوتی از مودی در دست باشد موارد بندهای (۵) و (۶) به کلیه نشانی های مذکور ابلاغ شود.

چه اشخاصی ممنوع الخروج مالیاتی نمی شوند

به استناد بخشنامه ۳۳۸۱۱/۳۵۳۲/۲۳۰ مورخ ۱۳۸۲/۰۶/۲۵ در خصوص اشخاصی که از ممنوع الخروجی موضوع ماده (۲۰۲) مصونیت دارند، به شرح ذیل یاد می کند:

ادارات کل مالیاتی از درخواست ممنوعیت خروج از کشور در مورد اشخاص ذیل اجتناب نمایند:

الف) اشخاصی که اموال و دارائیهای آنها در اجرای حکم حکومتی حضرت امام خمینی (ره) و با احکام قطعی دادگاهها و با قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران و با سایر قوانین موضوعه مصادره یا ملی اعلام گردیده و با بهره برداری ازآنها به جهت قانونی از عهده مالک خارج شده باشد, مشروط براینکه ایجاد بدهی مالیاتی ناشی از تعلق مالیات به همان اموال ودارائیها با درآمد مربوط به آنها باشد.
 
ب) ورشکستگان براساس گواهی اداره تصفیه امور ورشکستگی
 
ج) اشخاصی که بدهی آنها مالیاتی نبوده و صرفا وظیفه وصول آن بدهیها در اجرای ماده (۴۸) قانون محاسبات عمومی کشور و سایر قوانین موضوعه به وزارت اموراقتصادی و دارائی با سازمان مالیاتی کشور احاطه شده باشد.
 
د) مدیر و مدیران مسئول اشخاص حقوقی دولتی , نهادها و موسسات عمومی غیردولتی و شرکتهای تحت پوشش آنها به استثنای مدیران موضوع ماده واحده قانون فهرست نهادها و موسسات عمومی غیر دولتی مصوب ۱۳۷۳ و تبصره (۱) ذیل آن و اصلاحات بعدی.
 
هـ) اشخاصی که به عنوان مدیر یا مدیر مسئول اشخاص حقوقی غیر دولتی و شرکتهای وابسته به نهادها و موسسات عمومی غیردولتی نسبت به انجام تکالیف و وظایف قانونی خود (از جمله تسلیم بموقع اظهارنامه و ترازنامه و سود و زیان و پرداخت یا ترتیب پرداخت مالیات سود ابرازی و سایر مالیاتهای قطعی و ابلاغ شده در دوران مدیریت خود همراه با مالیاتهایی که مکلف به کسر و ایصال آن بوده) اقدام نموده باشند و اسناد پرداختی امضاء شده توسط آنها برگشت و با واخواهی و نکول نشده باشد.
 
ر) کلیه بدهکاران مالیاتی و مدیر و مدیران مسئول اشخاص حقوقی که به میزان بدهی مالیاتی قطعی شده آنها، حسب مورد، از اموال و دارائیهای شخص حقیقی و حقوقی در توقیف و بازداشت واحد اجرائیات بوده و معارضی نداشته باشد.
 
ز) اشخاصی که به میزان بدهی مالیاتی قطعی شده نسبت به معرفی وثیقه ملکی با ارائه ضمانت نامه بانکی پا واریز وجه نقد به حساب سپره (بنفع سازمان امور مالیاتی کشور) با سررسید و حداکثر مهلت یکساله اقدام نموده باشند.
 

نحوه رفع ممنوع الخروجی بدلیل بدهی مالیاتی

خوب احتمالا برایتان پیش می آید که متوجه ممنوع الخروجی می شوید یا اینکه اگر شما حسابدار یا مدیر مالی باشید با این موارد زیاد برخورد کرده اید. برای رفع ممنوع الخروجی دقیقا باید چه کاری انجام دهیم؟

  1.  مراجعه به سازمان امور مالیاتی و تسویه بدهی (یا گذاشتن ضمانت معتبر در راستای ماده (۵۸) آیین نامه اجرایی ماده (۲۱۸))
  2.  گرفتن نامه از سازمان امور مالیاتی مبنی بر عدم بدهی مالیاتی برای پلیس +10 (این مورد سیستمی شده)
  3.  بعد از انجام موارد بالا باید ده روز کاری منتظر بمانید تا ممنوع الخروجی شما از سامانه های مالیاتی و نیروی انتظامی حذف شود که البته این مدت زمان معمولا کمتر از ده روز می باشد.

راهکارهای جلوگیری از ممنوع الخروجی

برای پیشگیری از ممنوع الخروجی به دلیل بدهی مالیاتی باید موارد ذیل را رعایت کنید:
  • انجام تکالیف مالیاتی در موعد مقرر
  • پرداخت اصل و جرائم مالیات در موعد مقرر
  • پیگیری اعتراض و فرایند دادرسی مالیاتی در مواعد قانونی
  • استعلام وضعیت بدهی مالیاتی و ممنوع الخروجی قبل از سفر خارجی

سامانه استعلام آنلاین ممنوع الخروجی با کد ملی

از قدیم گفته اند که پیشگیری بهتر از درمان است. اگر شما قصد عزیمت به سفر خارجی دارید بهترین راه این است که قبل از اعزام این مورد را بررسی کنید تا خیالتان راحت شود که بدهی مالیاتی نداشته باشید. اما حتما یک نگرانی دارید آن هم اینکه باید کلی زمان اختصاص دهید تا به حوزه مالیاتی خود مراجعه کنید و منتظر بمانید تا جواب استعلام را به شما بگویند. برای گرفتن استعلام نیازی به رفتن حوزه مالیاتی نیست و شما می توانید از محل کار خود به صورت آنلاین و با کد ملی و دیگر اطلاعات هویتی اولیه با استفاده از سامانه استعلام بدهی مالیاتی به آدرس my.ssaa.ir/portal/executive/inquery-exitban بگیرید.

در صورت علاقه به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص موارد مرتبط با مالیات شما می توانید از طریق همین سایت موارد مرتبط آموزش مالیات را دریافت کنید تا از اشتباه احتمالی در پرداخت مالیات اجتناب کنید.

هر سوالی در خصوص این مطلب دارید در قسمت کامنت ها مطرح کنید.

نظرات کاربران

تعداد نظرات : 0