تفسیر کامل ماده ۲۱۶ قانون مالیات های مستقیم و کاربردهای آن

 ماده ۲۱۶ قانون مالیات های مستقیم یکی از موارد کلیدی در قوانین مالیاتی ایران است که نقش مهمی در تعیین نحوه اعتراض و حل اختلافات مالیاتی دارد. بسیاری از افرادی که با امور مالیاتی سر و کار دارند، ممکن است با روند اجرای مالیات و شرایط اعتراض به مالیات های تعیین‌شده آشنایی کاملی نداشته باشند. آیا شما هم تا به حال در شرایطی قرار گرفته‌اید که مالیات تعیین‌شده برایتان غیرمنصفانه به نظر آمده و قصد اعتراض داشته باشید؟ اینجاست که ماده ۲۱۶ به عنوان راهنمایی قانونی و شفاف، فرآیند اعتراض به مالیات ها را ساده‌تر و دسترس‌پذیرتر می‌کند.

در این مقاله، به شما کمک می‌کنیم تا با مفاد ماده ۲۱۶ قانون مالیات های مستقیم آشنا شوید، اصول آن را درک کنید و بدانید چه زمانی و چگونه می‌توانید از آن استفاده کنید. اگر شما هم به دنبال درکی دقیق از این ماده و شیوه‌های اعتراض به مالیات هستید، ادامه این مطلب شما را با همه جزئیات این ماده و کاربردهای عملی آن آشنا خواهد کرد. 

کلیات و اهداف ماده ۲۱۶ قانون مالیات 

برای بسیاری از افراد سوال است که ماده ۲۱۶ قانون مالیات دقیقا چه چیزی را بیان میکند و در مالیات مستقیم چرا به این موضوع اشاره شده است. در این بخش از محتوا به این موضوع میپردازیم. 

راهنمای ماده ۲۱۶ در قانون مالیات ها

ماده ۲۱۶ قانون مالیات های مستقیم به بررسی مرجع رسیدگی به شکایات ناشی از اقدامات اجرایی مرتبط با مطالبات دولت از اشخاص حقیقی و حقوقی می‌پردازد. این ماده تعیین می‌کند که هیأت حل اختلاف مالیاتی مسئول رسیدگی به این شکایات است و باید به‌صورت فوری و خارج از نوبت به آن‌ها رسیدگی کرده و رأی صادر کند. رأی صادره نیز قطعی و لازم‌الاجرا است.

در ادامه خلاصه‌ای از ماده ۲۱۶ مالیات و تبصره‌های آن ارائه می‌شود:

جدول ماده ۲۱۶ مالیات 

نکات کلیدی در تبصره (۱) ماده ۲۱۶ قانون مالیات های مستقیم

تبصره (۱) ماده ۲۱۶ قانون مالیات های مستقیم به موضوع رسیدگی به شکایات مودیان در مواردی می‌پردازد که وصول مالیات قبل از قطعیت آن به اجرا گذاشته شده است. این تبصره به‌طور خاص به مالیات های مستقیم اشاره دارد و حقوق مودیان را در برابر اقدامات اجرایی ناعادلانه تضمین می‌کند.

مفاد تبصره (۱):

در ماده ۲۱۶ قانون مالیات‌ مستقیم  در صورتی که مودی ادعا کند وصول مالیات پیش از قطعیت آن به اجرا درآمده است، هیأت حل اختلاف مالیاتی موظف است به این شکایت رسیدگی کند. اگر هیأت شکایت را وارد بداند، اقدامات زیر را انجام می‌دهد:

ابطال اجراییه: صدور رأی به بطلان اجراییه صادره.

رسیدگی به درآمد مشمول مالیات: در صورت لزوم رسیدگی به درآمد مشمول مالیات مودی و صدور رأی مقتضی.

رأی صادره از هیأت حل اختلاف در این موارد قطعی و لازم‌الاجرا است. 

نکات مهم تبصره (۲) ماده ۲۱۶ قانون مالیات های مستقیم

همانطور که در جدول به آن اشاره شد، تبصره (۲) ماده ۲۱۶ قانون مالیات های مستقیم به بررسی شکایات مرتبط با مالیات های غیرمستقیم و مالیات بر ارزش افزوده می‌پردازد. این تبصره تعیین می‌کند که در صورت اعتراض به قانونی بودن مطالبه مالیات های غیرمستقیم، مرجع رسیدگی هیأت حل اختلاف مالیاتی است و رأی صادره قطعی و لازم‌الاجرا خواهد بود.

مفاد تبصره (۲):

این تبصره از ماده ۲۱۶ قانون مالیات‌ مستقیم تأکید دارد که اگر مودیان نسبت به قانونی بودن مطالبه مالیات های غیرمستقیم خود اعتراض داشته باشند، می‌توانند به هیأت حل اختلاف مالیاتی مراجعه کنند. در چنین شرایطی هیأت موظف به بررسی شکایت است و پس از رسیدگی رأی خود را به‌صورت قطعی و لازم‌الاجرا صادر می‌کند. این حکم به معنای آن است که پس از صدور رأی، امکان تجدیدنظر وجود نخواهد داشت و مودیان باید این رأی را نهایی بدانند.

استثنائات:

تبصره (۲) ماده ۲۱۶، استثنائاتی را برای رسیدگی به شکایات مشخص کرده است. برای مثال جرایم مربوط به قاچاق اموال و مواردی که عایدات دولت را شامل می‌شوند، از شمول این تبصره خارج هستند. همچنین برخی از مالیات های غیرمستقیم که طبق مقررات خود نیازمند رسیدگی در مراجع خاصی هستند، به این تبصره تعلق نمی‌گیرند. این استثنائات با هدف تعریف دقیق حدود و مراجع رسیدگی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که هر گونه ابهام در فرآیند حل و فصل اختلافات از بین برود و حقوق مودیان و دولت به‌درستی رعایت شود.

آموزش ماده ۲۱۶ قانون مالیات

آیین نامه اجرایی ماده ۲۱۶ قانون مالیات های مستقیم

نمونه لایحه ماده ۲۱۶ قانون مالیات مستقیم