بخشنامه شماره 98/19061 مورخ 1398/01/27; ابلاغ دستورالعمل تأييد صلاحيت و عزل يا هرگونه تغيير مديران و اعضای کميته‌های ريسک، حسابرسی داخلی و رعايت قوانين و مقررات (تطبيق) مؤسسات اعتباری

شماره: 98/19061
تاریخ: ۱۳۹۸/۰۱/۲۷

موضوع: جهت اطلاع مدیران عامل محترم بانکهای دولتی غیر دولتی شرکت دولتی پست بانک موسسات اعتباری غیربانکی و بانک مشترک ایران - ونزوئلا ارسال میشود.
با سلام؛

شایان ذکر میداند فرآیند تأیید صلاحیت افراد پیشنهادی مؤسسات اعتباری به زودی در دستور کار این بانک قرار خواهد گرفت و لذا لازم است مکاتبات در خصوص اعضای کمیته ها و مدیران ریسک حسابرسی داخلی و رعایت قوانین و مقررات (تطبیق با اداره مجوزهای بانکی بانک مرکزی به عنوان دبیرخانه این موضوع انجام پذیرد. همچنین بانک ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی که تاکنون اقدام به معرفی مدیران و اعضای کمیته ها به این بانک ننموده اند باید در اجرای الزامات مقرر در ضوابط ناظر بر حاکمیت شرکتی در شبکه بانکی کشور نسبت به معرفی مدیران و اعضای کمیته های مذکور به این بانک برای سیر تشریفات تأیید صلاحیت اقدام نمایند.
در خاتمه از فرصت استفاده نموده با عنایت به طرح برخی از ابهامات و پرسشها از سوی شبکه بانکی کشور در خصوص مفاد دستور العمل الزامات ناظر بر حاکمیت شرکتی در مؤسسات اعتباری غیر دولتی به آگاهی میرساند احکام العمل مذکور ناظر بر مدیر عامل بانکها و مؤسسات اعتباری نیز میباشد.
با عنایت به موارد فوق خواهشمند است دستور فرمایند ضمن تمهید مقدمات اجرای موارد مطروحه در دستورالعمل مذکور مراتب به قید تسریع و با لحاظ مفاد بخشنامه شماره ٩٦٫١٤۹۱۵۳ مورخ ١٣٩٦٫٥٫١٦ ، به اعضای محترم هیات مدیره و سایر واحدهای ذی ربط در آن بانک مؤسسه اعتباری غیربانکی ابلاغ و بر حسن اجرای آن نظارت دقیق صورت گیرد.
 

مدیریت کل مقررات مجوزهای بانکی و مبارزه با پولشویی
اداره مطالعات و مقررات بانکی
حمیدرضا غنی آبادی    محمد خدایاری

 

  دستورالعمل تأیید صلاحیت و عزل یا هرگونه تغییر
مدیران ارشد و اعضای کمیته های ریسک حسابرسی داخلی و رعایت قوانین و مقررات (تطبیق)
مؤسسات اعتباری
 

 

در اجرای مواد (٥٦)، (٦٢) و (٦٣) آیین نامه نحوه تأسیس و اداره مؤسسات اعتباری غیر دولتی مصوب جلسه مورخ ۱۳۹۳٫۱۰٫۲۸ هیأت محترم وزیران و مواد (۳۱) (۶۰)، (۸۹) و (۹۲) دستور العمل الزامات ناظر بر حاکمیت شرکتی در مؤسسات اعتباری غیر دولتی موضوع بخشنامه شماره ۹۶٫۵۱۹۳۵ مورخ ۱۳۹۶٫۲٫۲۴ و مواد (۹) (۱۲) و (۲۷) دستور العمل رعایت قوانین و مقررات (تطبیق در مؤسسات اعتباری موضوع بخشنامه شماره ٩٦٫٢٣٥٠٧٦ مورخ ۱۳۹٦٫٧٫٢٧ و مواد (۳۰)، (۵۸)، (٨٦) و (۸۹) دستور العمل الزامات ناظر بر حاکمیت شرکتی در بانک های دولتی موضوع مصوبه جلسه مورخ ۱۳۹۶٫۷٫۲۵ مجمع عمومی بانکها و ابلاغیه شماره ٦٢٫١٠٣٦٣٥ مورخ ۱۳۹۷٫٥٫٢١ وزارت امور اقتصادی و دارایی با هدف ایجاد و تقویت سلامت و ثبات در نظام بانکی از طریق پیاده سازی اثر بخش ضوابط حاکمیت شرکتی مؤثر در مؤسسات اعتباری دستورالعمل تأیید صلاحیت و عزل با هرگونه تغییر مدیران ارشد و اعضای کمیته های ریسک حسابرسی داخلی و رعایت قوانین و مقررات (تطبیق مؤسسات اعتباری که از این پس به اختصار «دستور العمل» نامیده میشود به شرح ذیل تدوین می گردد:

فصل اول: تعاریف و کلیات
ماده ۱- در این دستور العمل اصطلاحات زیر در معانی مشروح ذیل به کار میروند سایر اصطلاحات به کاربرده شده نیز تابع تعاریف مقرر در ماده (۱) دستور العمل الزامات ناظر بر حاکمیت شرکتی در مؤسسات اعتباری غیر دولتی می باشند:

۱-۱- مؤسسه اعتباری: بانک یا مؤسسه اعتباری غیربانکی که به موجب قانون یا با مجوز بانک مرکزی تأسیس شده و تحت نظارت بانک مرکزی قرار دارد؛
۲-۱- کمیسیون: کمیسیون تأیید صلاحیت و عزل یا هرگونه تغییر مدیران ارشد و اعضای کمیته های ریسک حسابرسی داخلی و رعایت قوانین و مقررات (تطبیق مؤسسات اعتباری؛
۳-۱- داوطلب: شخصی حقیقی است که برای تصدی سمت مدیران ارشد ریسک حسابرسی داخلی و رعایت قوانین و مقررات (تطبیق یا عضویت در کمیته های ریسک حسابرسی داخلی و رعایت قوانین و مقررات (تطبيق) مؤسسه اعتباری به بانک مرکزی معرفی می شود؛
۴-۱- سمت مدیریتی: شامل سمتهای عضو هیات مدیره مدیر عامل، قائم مقام و معاونین مدیر عامل مدیران ارشد و اعضای کمیته های ریسک حسابرسی داخلی و رعایت قوانین و مقررات (تطبیق)؛
۵-۱- کمیته ها: کمیته های ریسک حسابرسی داخلی و رعایت قوانین و مقررات (تطبیق)؛
۶-۱- مدیران ارشد: مدیران ارشد واحدهای ریسک حسابرسی داخلی و رعایت قوانین و مقررات (تطبیق)؛
۷-۱- تأییدیه صلاحیت حرفه ای: موافقت کتبی بانک مرکزی با تصدی سمت مدیران ارشد و یا عضویت در کمیته ها که به مؤسسه اعتباری اعلام میشود؛

ماده ۲- وظایف و مسئولیتهای دبیرخانه کمیسیون بر عهده اداره مجوزهای بانکی بانک مرکزی است.
ماده ۳- تصدی سمت مدیران ارشد و یا عضویت در کمیته های مؤسسه اعتباری و تمدید دوره مسئولیت آنها منوط به اخذ تأییدیه صلاحیت حرفه ای میباشد.
ماده ۴- تأیید صلاحیت و عزل یا هرگونه تغییر مدیران ارشد و اعضای کمیته های مؤسسه اعتباری بر اساس مفاد این دستور العمل خواهد بود.
ماده ۵- مؤسسه اعتباری موظف است حداکثر ظرف مدت یک ماه پس از لازم الاجرا شدن این دستور العمل تعداد اعضای کمیته ها را که به تصویب هیأت مدیره رسیده است به دبیرخانه کمیسیون ارایه نماید.

فصل دوم شرایط لازم برای مدیران ارشد و اعضای کمیته ها
الف_ شرایط عمومی
ماده ۶- شرایط عمومی لازم توسط داوطلب به شرح ذیل است:

۱-۶- نداشتن منع تصدی سمت مدیریتی در مؤسسات اعتباری ناشی از محکومیت قطعی در هیأت انتظامی بانک ها؛
۲-۶- نداشتن بیشتر از یک دهم درصد سهام و سمت مدیریتی و مشاوره ای در سایر مؤسسات اعتباری؛
۳-۶- دارا بودن قرارداد استخدامی تمام وقت با مؤسسه اعتباری و عدم اشتغال همزمان در مشاغلی خارج از مؤسسه اعتباری؛
۴-۶- نداشتن سابقه تصدی سمت مدیریتی در مؤسسه اعتباری دیگری که در زمان تصدی وی اجازه نامه تأسیس یا فعالیت آن لغو گردیده یا اداره آن بر عهده بانک مرکزی قرار گرفته است؛
۵-۶- قرار نگرفتن در شمول مصادیق ماده (۱۱۱) لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت.
تبصره - محدودیت موضوع بند (٤٦) این ماده برای مدت (۵) سال از تاریخ لغو اجازه نامه تأسیس یا فعالیت یا تصدی آن توسط بانک مرکزی میباشد.

ب - شرایط تخصصی
ماده ۷- شرایط تخصصی لازم برای مدیران ارشد و اعضای کمیته ها به شرح ذیل است:

۱-۷- دارا بودن دانشنامه کارشناسی یا بالاتر در رشته های حسابداری حسابرسی علوم اقتصادی مدیریت گرایشهای مالی ،بازرگانی ،بانکداری بیمه و ریسک و مهندسی مالی ،ریاضی ،آمار، حقوق، مهندسی فن آوری اطلاعات و ارتباطات مهندسی کامپیوتر مهندسی صنایع و سایر رشته های مشابه به تشخیص کمیسیون.
۲-۷- داشتن حداقل ۱۰ سال سابقه کار مرتبط در نظام بانکی برای سمت مدیران ارشد و ۵ سال برای اعضای کمیته ها؛
3-7- ارایه گواهی نامه حرفه ای مورد تأیید کمیسیون مرتبط با سمت مورد تقاضای داوطلب:

1-3-7- تا قبل از سال ۱۴۰۰ حداکثر یک سال پس از تصدی سمت مربوطه؛
2-3-7- پس از سال ۱۴۰۰ ارایه گواهی نامه پیش از انجام ترتیبات ارزیابی -۴-۷- کسب اکثریت آرای موافق در جلسه ارزیابی کمیسیون.

تبصره ۱- افرادی که سابقه عضویت در هیأت مدیره و یا هیأت عامل مؤسسه اعتباری را دارند و بیش از ۲ سال از خاتمه دوره مسولیت آنها سپری نشده باشد از شرط مذکور در بند ۳۷ مستثنی میباشند.
تبصره ۲- در اجرای بند (٤٧) به تشخیص کمیسیون مصاحبه تخصصی برگزار شده و پس از آن نسبت به ارزیابی و اعلام نظر در خصوص داوطلب اقدام خواهد گردید.

فصل سوم: ترتیبات رسیدگی
ماده ۸- مؤسسه اعتباری موظف است فهرست اسامی داوطلبان تصدی سمت مدیران ارشد و یا اعضای کمیته ها را حداقل سه ماه قبل از پایان دوره تصدی و یا بلافاصله بعد از استعفا به همراه فرم مشخصات مدارک و مستندات آنها و همچنین سوابق کاری و تخصصی داوطلب در خصوص میزان شناخت و آگاهی وی از مباحث مرتبط با ریسک حسابرسی داخلی و رعایت قوانین و مقررات حسب مورد و برنامه آتی داوطلب برای تصدی سمت مدیران ارشد و یا عضویت در کمیته ها را به منظور اخذ تأییدیه صلاحیت حرفه ای با امضای رئیس هیأت مدیره به دبیرخانه کمیسیون ارایه نماید.
تبصره ۱- مسئولیت احراز صحت و سقم مدارک و مستندات ارایه شده داوطلب و کسب استعلام از مراجع ذی صلاح بر عهده مؤسسه اعتباری است.
تبصره ۲- فهرست مدارک و مستندات مورد نیاز و فرمهای مربوط اعم از مدارک و مستندات مربوط به احراز شرایط عمومی و تخصصی و نحوه ارسال آنها توسط دبیرخانه کمیسیون تعیین می گردد.
ماده ۹- دبیرخانه کمیسیون موظف است فرم مشخصات مدارک و مستندات ارسالی را بررسی نموده و در صورت ناقص بودن مدارک و مستندات مراتب را به مؤسسه اعتباری اعلام نماید. در صورتی که مؤسسه اعتباری ظرف مدت بیست روز کاری نسبت به تکمیل و ارسال مدارک اقدام نکند منصرف تلقی میگردد و نمی تواند تا مدت دو ماه نسبت به معرفی مجدد همان داوطلب اقدام نماید.
ماده ۱۰- دبیرخانه کمیسیون پس از دریافت کامل مدارک و مستندات اقدامات ذیل را انجام می دهد:

۱-۱۰- تطبيق مدارک و مستندات ارایه شده با ضوابط موضوع این دستور العمل؛
۲-۱۰- حصول اطمینان از احراز شرایط عمومی داوطلب از طریق دریافت مدارک و مستندات مرتبط از مؤسسه اعتباری به همراه تاییدیه موسسه اعتباری مذکور مبنی بر اعتبار و اصالت مدارک و مستندات ارایه شده؛
۳-۱۰- تمهید مقدمات برگزاری جلسه مصاحبه تخصصی کمیسیون در صورت حصول اطمینان از دارا بودن شرایط عمومی توسط داوطلب وفق مفاد این دستور العمل و همچنین ارسال مشخصات مدارک و مستندات مرتبط با داوطلب برای اعضای کمیسیون قبل از برگزاری جلسه مصاحبه ؛
۴-۱۰- اقدام به دعوت از داوطلب برای شرکت در جلسه مصاحبه تخصصی در صورت تشخیص کمیسیون از طریق ارسال دعوت نامه با ذکر تاریخ ساعت و محل انجام جلسه مصاحبه به آدرس مؤسسه اعتباری قبل از برگزاری جلسه.

ماده ۱۱- در صورتی که داوطلب امکان حضور در جلسه مصاحبه در تاریخ مقرر را نداشته باشد مؤسسه اعتباری مکلف است مراتب را حداقل سه روز کاری قبل از تاریخ برگزاری جلسه با ذکر دلایل و ارایه مستندات مربوط به دبیرخانه کمیسیون اعلام نماید.

تبصره - در صورتی که داوطلب حسب تشخیص کمیسیون بدون عذر موجه در جلسه ی مصاحبه حاضر نشود منصرف تلقی میگردد و هیچ یک از مؤسسات اعتباری نمیتوانند تا مدت دو ماه از تاریخ برگزاری جلسه کمیسیون نسبت به معرفی مجدد همان داوطلب اقدام نمایند.

فصل چهارم: ترکیب و سازوکار کمیسیون
الف - نحوه ارزیابی کمیسیون:
ماده ۱۲- کمیسیون به منظور احراز صلاحیت تخصصی داوطلب تواناییهای تخصصی وی را با استفاده از مدارک واصله و یا بنا به تشخیص از طریق دعوت به مصاحبه تخصصی از حیث موارد ذیل ارزیابی می نماید:

۱-۱۲- سابقه کاری و عملکرد گذشته داوطلب در نظام بانکی کشور از حیث موارد مرتبط با نیازهای حرفه ای و تخصصی؛
۲-۱۲- میزان شناخت و آگاهی داوطلب از مباحث مرتبط با ریسک حسابرسی داخلی و رعایت قوانین و مقررات حسب مورد؛
۳-۱۲- برنامه کاری آتی داوطلب به لحاظ ارتقای شاخصهای مربوط ریسک حسابرسی داخلی و رعایت قوانین و مقررات در مؤسسه اعتباری.

ماده ۱۳- اعضای کمیسیون پس از ارزیابی صلاحیت تخصصی داوطلب نسبت به اعلام نظر خود مینی بر تأیید یا عدم تأیید صلاحیت حرفه ای داوطلب اقدام می نمایند.
ب - ترکیب کمیسیون
ماده ۱۴- به منظور تأیید صلاحیت تخصصی داوطلب و عزل یا هرگونه تغییر مدیران ارشد و اعضای کمیته های مؤسسه اعتباری کمیسیونی با عنوان کمیسیون تأیید صلاحیت و عزل مدیران ارشد و اعضای کمینه های ریسک حسابرسی داخلی و رعایت قوانین و مقررات (تطبیق مؤسسات اعتباری در بانک مرکزی تشکیل می شود.
ماده ۱۵- ترکیب اعضای کمیسیون به شرح زیر میباشد:

۱-۱۵- مدیر کل مقررات مجوزهای بانکی و مبارزه با پولشویی؛
۲-۱۵- مدیر کل نظارت بر بانکها و مؤسسات اعتباری؛
۳-۱۵- مدیر اداره نظارت بر بانکها و مؤسسات اعتباری ۱؛
۴-۱۵- مدیر اداره نظارت بر بانکها و مؤسسات اعتباری ۲؛
۵-۱۵- مدیر اداره ارزیابی سلامت نظام بانکی؛
۶-۱۵- مدیر اداره مجوزهای بانکی؛
۷-۱۵- مدیر اداره مبارزه با پولشویی.

تبصره - ریاست کمیسیون با مدیر کل مقررات مجوزهای بانکی و مبارزه با پولشویی میباشد.

ماده ۱۶- احکام مربوط به انتصاب هر یک از اعضای کمیسیون توسط معاون نظارت بانک مرکزی صادر می گردد.
ماده ۱۷- یکی از معاونین اداره مجوزهای بانکی به انتخاب رییس کمیسیون به عنوان دبیر کمیسیون تعیین می گردد.
ماده ۱۸- جلسات کمیسیون با حضور رئیس کمیسیون و حداقل چهار عضو کمیسیون رسمیت می یابد.
ماده ۱۹- تصمیمات کمیسیون با رأی اکثریت اعضای حاضر در جلسه و با تأیید معاون نظارت بانک مرکزی نافذ می باشد.

تبصره - در صورتی که تعداد اعضای حاضر در جلسه کمیسیون (٦) نفر باشد و آرای ماخوذه از تساوی برخوردار باشد رای رییس کمیسیون به عنوان رای تعیین کننده نتیجه ارزیابی محسوب می گردد.

ج_ ترتیبات پس از ارزیابی
ماده ۲۰- صورت جلسه ارزیابی داوطلب شامل تاریخ تشکیل مدت زمان برگزاری نام حاضرین مشتمل بر اعضای کمیسیون دبیر و ارزیابی شونده و نتیجه ی ارزیابیها توسط دبیر کمیسیون تنظیم شده و به امضای اعضای کمیسیون رسیده و پس از تأیید معاون نظارت بانک مرکزی نسخه ای از آن به همراه سایر مدارک توسط دبیرخانه کمیسیون بایگانی میشود.
ماده ۲۱- دبیرخانه کمیسیون پس از ارزیابی نتایج صلاحیتهای عمومی و تخصصی داوطلب مراتب صلاحیت یا عدم صلاحیت حرفه ای وی را طی نامه ای به مؤسسه اعتباری اعلام مینماید.

تبصره - چنان چه صلاحیت حرفه ای داوطلب تایید نشود معرفی مجدد وی برای بار اول تا سه ماه برای بار دوم تا شش ماه و برای دفعات بعد تا یک سال پس از تاریخ اعلام عدم تأیید صلاحیت حرفه ای وی میسر نخواهد بود.

فصل پنجم: ترتیبات عزل یا هرگونه تغییر مدیران ارشد و اعضای کمیته های مؤسسه اعتباری و ابطال تأییدیه صلاحیت حرفه ای آنها
ماده ۲۲- مؤسسه اعتباری در صورت تصمیم به عزل یا هرگونه تغییر مدیران ارشد و اعضای کمیته های مؤسسه اعتباری موظف است درخواست کتبی خود را به همراه دلایل و مستندات مرتبط به دبیرخانه کمیسیون ارایه نماید. دبیرخانه کمیسیون پس از دریافت کامل دلایل و مستندات اقدامات ذیل را انجام میدهد:

۱-۲۲- در ارتباط با مدیران ارشد گزارش لازم را جهت طرح در جلسه کمیسیون تهیه و پس از اتخاذ تصمیم توسط کمیسیون مراتب تأیید یا عدم تأیید عزل یا هرگونه تغییر اعضا را به مؤسسه اعتباری اعلام می کند.
۲-۲۲- در خصوص اعضای کمیته ها پس از اخذ تأیید معاون نظارت بانک مرکزی مراتب تأیید یا عدم تایید عزل یا هرگونه تغییر اعضا را به کمیسیون و مؤسسه اعتباری اعلام می نماید.
تبصره - در صورت تأیید عزل یا هرگونه تغییر اعضا از سوی بانک مرکزی مؤسسه اعتباری موظف است بلافاصله اقدامات لازم به منظور معرفی اسامی داوطلب داوطلبان جدید را در چارچوب مفاد این دستور العمل انجام دهد.

ماده ۲۳- دبیرخانه کمیسیون در صورت وصول گزارش در خصوص هر یک از موارد زیر و پس از احراز مراتب نسبت به ابطال تأییدیه صلاحیت حرفه ای صادره اقدام می نماید:

۱-۲۳- ارایه اطلاعات نادرست و یا گمراه کننده در زمان معرفی و بررسی صلاحیت؛
۲-۲۳- نقض هر یک از شرایط عمومی موضوع بند (الف) فصل دوم این دستور العمل؛
۳-۲۳- احراز عدم انجام وظایف و مسئولیتهای مقرر در ضوابط و مقررات ابلاغی به تشخیص بانک مرکزی.
تبصره ۱- سازوکار اجرای این ماده برای مدیران ارشد از طریق برگزاری جلسه کمیسیون و برای اعضای کمیته ها پس از اخذ تأیید معاون نظارت بانک مرکزی خواهد بود.
تبصره ۲- مؤسسه اعتباری موظف است بلافاصله پس از دریافت ابلاغیه بانک مرکزی در این خصوص ضمن عزل یا تغییر شخص مورد نظر اقدامات لازم را به منظور معرفی اسامی داوطلب داوطلبان جدید در چارچوب مفاد این دستور العمل انجام دهد.
تبصره ۳ - در صورت عزل مدیران ارشد و اعضای کمیته های مؤسسه اعتباری توسط بانک مرکزی معرفی مجدد آنها برای تصدی سمت مدیریتی در مؤسسات اعتباری به مدت (۵) سال ممنوع میباشد.

ماده ۲۴- در صورت استنکاف مؤسسه اعتباری از اجرای دستورات بانک مرکزی مبنی بر عزل یا هرگونه تغییر مدیران ارشد و اعضای کمیته های مؤسسه اعتباری پرونده مؤسسه اعتباری متخلف به همراه هیات مدیره و هیأت عامل مؤسسه مذکور برای اعمال مجازاتهای انتظامی موضوع ماده (٤٤) قانون پولی و بانکی کشور به هیأت انتظامی بانک ها معرفی می گردد.
ماده ۲۵- در ارتباط با ترتیبات عزل یا هرگونه تغییر مدیران ارشد و اعضای کمیته های مؤسسه اعتباری و ابطال تأییدیه صلاحیت حرفه ای آنها کمیسیون و یا معاون نظارت بانک مرکزی میتواند عنداللزوم از فرد برای حضور در جلسه و استماع توضیحات وی دعوت نماید.

فصل ششم: سایر
ماده ۲۶- مدت اعتبار تأییدیه صلاحیت حرفه ای صادره (۵) سال از تاریخ صدور بوده و صرفا جهت فعالیت در مؤسسه اعتباری متقاضی معتبر است. پس از اتمام دوره (۵) ساله معرفی مجدد مدیران ارشد و اعضای کمیته های مؤسسه اعتباری به عنوان داوطلب بلامانع است.
ماده ۲۷- مؤسسه اعتباری موظف است ظرف مدت یک سال از تاریخ ابلاغ این دستور العمل نسبت به انطباق شرایط مدیران ارشد و اعضای کمیته های آن مؤسسه با مفاد این دستور العمل اقدام نماید.
«دستورالعمل تأیید صلاحیت و عزل یا هر گونه تغییر مدیران ارشد و اعضای کمیته های ریسک حسابرسی داخلی و رعایت قوانین و مقررات (تطبیق مؤسسات اعتباری» که در نوزدهمین جلسه ی مورخ ۱۳۹۷٫۹٫۱۸ کمیسیون مقررات و نظارت مؤسسات اعتباری بانک مرکزی در ۲۷ ماده و ۱۳ تبصره به تصویب رسیده از تاریخ ابلاغ لازم الاجرا است.