بخشنامه شماره ۹۶/۱۶۵۶۵۰ مورخ ۱۳۹۶/۰۵/۳۰; ابلاغ دستورالعمل اجرايی شناسايی و تعيين‌تکليف حساب‌های مطالبه‌نشده و مازاد (ريالی)

شماره: ۹۶/۱۶۵۶۵۰
تاریخ: ۱۳۹۶/۰۵/۳۰

موضوع: جهت اطلاع مدیران عامل محترم بانکهای دولتی غیر دولتی شرکت دولتی پست بانک موسسات اعتباری غیربانکی و بانک مشترک ایران ونزوئلا ارسال میشود.
با سلام؛
احتراما، همان گونه که مستحضرند؛ طی سالیان متمادی تعداد حسابهای سپرده افتتاح شده نزد بانک ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی با افزایش نامتعارفی مواجه شده است. در این میان حجم قابل توجهی از این حسابها به دلیل عدم گردش مالی به عللی چون کاهش ارزش معنی دار در مانده موجودی بسیاری از این حسابها ناشی از تورم و افزایش سطح عمومی قیمتها فراموشی صاحبان سپرده فوت آنها عدم اطلاع وراث و قائم مقام قانونی سپرده گذاران یا عدم شناسایی و مراجعه آنها راکد و فاقد تراکنش مانده است. این مهم خود مشکلاتی از قبیل تحمیل هزینه های دفترداری و نگاهداری اطلاعات و آمار این گونه حسابها برای بانکها و افزایش احتمال وقوع تخلفات و جرائم را در پی داشته است. لازم به ذکر است این موضوع در مورد برخی از اقلام بدهیهای بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی که تحت سرفصل بستانکاران موقت ثبت میشوند و بابت آنها قراردادی منعقد نشده و یا اسناد و اوراق بهاداری تنظیم نگردیده نیز صدق می کند.
علیرغم این که موضوع حسابهای راکد و غیر فعال - که در شبکه بانکی کشور با تعابیر متفاوتی از آن یاد میشود و ماهیت آنها به گونه ای است که صاحبان آنها ممکن است تا مدتهای زیاد و شاید هیچ گاه برای گرفتن طلب خود به مؤسسه اعتباری مراجعه ننموده و مؤسسه اعتباری نیز بعضاً قادر به شناسایی آنان نباشد - همواره از چالشهای فراروی نظام بانکی کشور در سالهای متمادی بوده لیکن تاکنون ضوابط و سازوکاری جامع در خصوص چگونگی برخورد با وجوه و حسابهای مزبور که تمامی ابعاد موضوع را به صورت جامع الاطراف مدنظر قرار دهد وجود نداشته است. از این رو نظر به اهمیت موضوع و با هدف صیانت از حقوق صاحبان وجوه در عین ملحوظ نظر داشتن منافع بانک ها کاهش احتمال سوء استفاده از وجوه یاد شده ارتقای شفافیتهای مالی بانکها ایجاد رویه واحد حسابداری در ثبت و نگهداری وجوه مزبور در بانکها و امکان و بهبود قابلیت مقایسه ارقام مندرج در سرفصل حسابهای موجود در بانکها مراتب از چندی قبل در دستور کار این بانک قرار گرفت ما حصل تلاشها و اقدامات انجام شده تدوین دستورالعملی به شرح پیوست است که اهم ویژگیهای آن عبارتست از:

در خاتمه ضمن اعلام این که دستورالعمل اجرایی شناسایی و تعیین تکلیف حسابهای مطالبه نشده و مازاد (ریالی) در یک هزار و دویست و سی و چهارمین جلسه مورخ ۱۳۹۶٫۵٫۱۷ شورای پول و اعتبار به تصویب رسیده است و همچنین ایفاد نسخه ای از آن به پیوست خواهشمند است دستور فرمایند مراتب به قید تسریع و با لحاظ مفاد بخشنامه شماره ۹۶٫۱۴۹۱۵۳ مورخ ۱۳۹۶٫۵٫۱۶ به تمامی واحدهای آن بانک مؤسسه اعتباری غیربانکی ابلاغ شده و بر حسن اجرای آن نظارت دقیق به عمل آید.
 

مدیریت کل مقررات مجوزهای بانکی و مبارزه با پولشویی
اداره مطالعات و مقررات بانکی
عبدالمهدی ارجمند نژاد    حمیدرضا غنی آبادی

 

دستورالعمل اجرایی
شناسایی و تعیین تکلیف
حسابهای مطالبه نشده و مازاد (ریالی)

فهرست مطالب
 

عنوان	صفحه
فصل اول: تعاریف و کلیات	2
فصل دوم: ضوابط ناظر بر حسابهای راکد و مطالبه نشده	3
فصل سوم: وجوه اشخاص متوفی و محجور	7
فصل چهارم: سایر الزامات	8

با عنایت به بند (ب) ماده (۱۱) و بند (۸) ماده (۱٤) قانون پولی و بانکی کشور مصوب سال ۱۳۵۱ و با هدف تعیین سازوکار مناسب جهت تعیین تکلیف حسابهای مطالبه نشده و مازاد در مؤسسات اعتباری کاهش احتمال سوء استفاده از وجوه حسابهای یاد شده ارتقای شفافیتهای مالی و ایجاد رویه ای واحد و یکسان در دفترداری مؤسسات اعتباری و همچنین صیانت از منافع سپرده گذاران و صاحبان وجوه دستورالعمل اجرایی شناسایی و تعیین تکلیف حسابهای مطالبه نشده و مازاد ریالی که از این پس به اختصار دستورالعمل نامیده میشود، تصویب می گردد.

فصل اول: تعاریف و کلیات
ماده ۱- در این دستور العمل عبارات ذیل در معانی مشروح به کار می روند:

۱-۱- بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران؛
۲-۱- مؤسسه اعتباری: بانک یا مؤسسه اعتباری غیربانکی که به موجب قانون یا با مجوز بانک مرکزی تأسیس شده و تحت نظارت بانک مرکزی میباشد؛
۳-۱- حساب سپرده: حسابهای سپرده قرض الحسنه اعم از پس انداز و جاری و سپرده سرمایه گذاری مدت دار اعم از سپرده های سرمایه گذاری کوتاه مدت عادی کوتاه مدت ویژه و بلند مدت)؛
۴-۱- حساب راکد: حساب سپرده ای که وفق ضوابط مقرر در این دستور العمل طی مدت معینی نزد مؤسسه اعتباری بدون گردش مالی باقی مانده باشد؛
۵-۱- گردش مالی: هر گونه تراکنش بدهکار و یا بستانکار حساب سپرده به استثنای تراکنش بستانکار ناشی از واریز سود سپرده های سرمایه گذاری کوتاه مدت عادی به همان حساب واریز جایزه نقدی سپرده های قرض الحسنه پس انداز به همان حساب برداشت مؤسسه اعتباری بابت هزینه های نگهداری و اطلاع رسانی موجودی حساب و همچنین واریز و برداشت ناشی از اشتباه واریزی وجوه توسط مؤسسه اعتباری؛
۶-۱- حساب مطالبه نشده: مانده وجوه نزد مؤسسه اعتباری که وفق شرایط مندرج در این دستورالعمل از سوی صاحبان آن مورد مطالبه قرار نگرفته است؛
۷-۱- شناسایی: احراز هویت نشانی شماره تلفن پست الکترونیک و یا ... مشتری جهت برقراری ارتباط با وی؛
8-1- وجوه بلاتکلیف: وجوه حسابهای مطالبه نشده ای که مطابق با ضوابط مندرج در این دستور العمل صاحبان آنها شناسایی نشده و یا علی رغم شناسایی مشتری به ارتباط مؤسسه اعتباری از طریق تماسها مکاتبات و یا .... پاسخگو نبوده و یا مراجعه ای در خصوص تعیین تکلیف وجوه مزبور نداشته است؛
9-1- تعیین تکلیف: هرگونه اقدام و یا دستور مشتری و یا مقام ذی صلاح در چارچوب ضوابط و مقررات جهت واریز برداشت انتقال و .... وجوه مشتری نزد مؤسسه اعتباری؛
۱۰-۱- حساب مازاد: حساب حسابهایی که بیش از تعداد مجاز در این دستورالعمل افتتاح شده باشد.

ماده ۲- گستره شمول این دستورالعمل محدود به وجوه و حسابهای سپرده ریالی با مانده معادل یا کمتر از بیست میلیون ریال است وجوه و حسابهای سپرده ارزی و نیز حسابهای سپرده دولتی تابع ضوابط و مقررات خاص خود می باشد.
ماده ۳- هیات مدیره مؤسسه اعتباری مکلف است ضمن تعیین یکی از واحدهای سازمانی جهت پیگیری مفاد این دستور العمل، سازوکارهای اجرایی لازم را تمهید و بر حسن اجرای آن نظارت نماید.

فصل دوم: ضوابط ناظر بر حسابهای راکد و مطالبه نشده
ماده ۴- حساب های سپرده به شرح ذیل بدون تغییر سرفصل حساب به عنوان حساب راکد تلقی می گردند:

۱-۴- حساب سپرده قرض الحسنه پس انداز فاقد گردش مالی برای مدت حداقل سه سال؛
۲-۴- حساب سپرده قرض الحسنه جاری فاقد گردش مالی از تاریخ ارایه آخرین برگ چک به مؤسسه اعتباری برای مدت حداقل یک سال؛
۳-۴- حساب سپرده سرمایه گذاری کوتاه مدت عادی فاقد گردش مالی برای مدت حداقل دو سال ماده.

۵- مؤسسه اعتباری مکلف است سازوکاری فراهم نماید که از طریق آن گزارش حسابهای سپرده ای راکد به شرح ذیل از سطح شعب حداقل هر شش ماه یک بار اخذ گردد:

۱-۵- حساب سپرده قرض الحسنه پس انداز راکد با موجودی معادل یا کمتر از ۱۰۰،۰۰۰ ریال؛
۲-۵- حساب سپرده قرض الحسنه جاری راکد با موجودی معادل یا کمتر از ۴۰۰،۰۰۰ ریال؛
۳-۵- حساب سپرده سرمایه گذاری کوتاه مدت عادی راکد با موجودی معادل یا کمتر از ۲۰۰،۰۰۰ ریال.

ماده ۶- مؤسسه اعتباری موظف است پس از تشخیص حسابهای سپرده ای موضوع ماده (۵) این دستور العمل اقدامات لازم نظیر تماس تلفنی ارسال پیامک و مکاتبه با مشتری را جهت تعیین تکلیف حساب های مزبور انجام دهد.
ماده ۷- مؤسسه اعتباری موظف است اقلام ذیل را به سرفصل حسابهای مطالبه نشده منظور نماید:

۱-۷- آن دسته از حسابهای راکد تعیین تکلیف نشده به شرح زیر:

۱-۱-۷- حساب سپرده قرض الحسنه پس انداز فاقد گردش مالی برای مدت حداقل دو سال از تاریخی که به عنوان حساب راکد تلقی شده است؛
۲-۱-۷- حساب سپرده قرض الحسنه جاری فاقد گردش مالی برای مدت حداقل یک سال از تاریخی که به عنوان حساب راکد تلقی شده است؛
۳-۱-۷- حساب سپرده سرمایه گذاری کوتاه مدت عادی فاقد گردش مالی برای مدت حداقل یک سال از تاریخی که به عنوان حساب راکد تلقی شده است؛
۴-۱-۷- چنان چه قرارداد حسابهای سپرده سرمایه گذاری کوتاه مدت ویژه و سپرده سرمایه گذاری بلندمدت در سررسید تمدید نشده و وجوه آنها به حسابهای سپرده کوتاه مدت عادی مرتبط با آن حسابهای افتتاح شده برای واریز سود سپرده های مذکور منتقل شود در این صورت حساب سپرده کوتاه مدت مرتبط تابع مفاد بند ۷-۱-۳ است؛

۲-۷- چک های بانکی فروخته شده (صادره) تسویه نشده که حداقل سه سال از تاریخ صدور آنها سپری شده باشد؛
3-7- جوایز نقدی حسابهای سپرده قرض الحسنه پس انداز که به دلایلی نظیر بسته شدن حساب به حساب مزبور واریز نگردیده و حداقل سه سال از تاریخ تعلق آنها به صاحبان حساب گذشته باشد؛
۴-۷- مازاد سود قطعی بر سود علی الحساب سپرده های سرمایه گذاری مدت داری که حساب سپرده واریز سود مرتبط با آن بسته شده و حداقل سه سال از تاریخ تعلق آنها گذشته باشد؛
۵-۷ اوراق مشارکت سررسید شده ای که وجوه آن علیرغم گذشت سه سال از سررسید اوراق مزبور توسط خریداران مطالبه نشده باشد؛
۶-۷- اضافه صندوق که حداقل شش ماه از تاریخ ایجاد آن سپری شده باشد؛
7-7- حواله های وارده که صاحبان آنها مشخص نبوده و حداقل دو سال از تاریخ وصول آنها سپری شده باشد؛
8-7- مانده کارتهای هدیه منقضی شده که از تاریخ انقضای آنها حداقل سه سال گذشته باشد؛
9-7- جوایز غیر نقدی حسابهای سپرده قرض الحسنه پس انداز که توسط مؤسسه اعتباری وفق دستور العمل اعطای جوایز به حسابهای قرض الحسنه به فروش میرسد حداقل دو سال از تاریخ فروش آنها سپری شده و در صورت عدم فروش حداقل سه سال از تاریخ تعلق آنها به صاحبان حساب گذشته باشد؛
۱۰-۷- سایر مبالغ مطالبه نشده حسب تشخیص بانک مرکزی.

ماده 8- مؤسسه اعتباری مکلف است سازوکاری را فراهم نماید که از طریق آن گزارش حسابهای مطالبه نشده از سطح شعب به صورت سالانه اخذ و اقدامات لازم در خصوص هر یک به شرح ذیل انجام شود:

۱-۸- مؤسسه اعتباری موظف است در ارتباط با حسابهای مندرج در بند (۱-۷):

۱-۱-۸- صاحبان حساب را شناسایی و جهت مراجعه و تعیین تکلیف مراتب را از طرقی نظیر تماس تلفنی ارسال پیامک مکاتبه و یا .... به آنها اعلام و در صورت مراجعه مشتری حسب تعیین تکلیف وی اقدام نماید؛

۲-۱-۸- در خصوص حسابهای سپرده انفرادی:

۱-۲-۱-۸- در صورت شناسایی و عدم تعیین تکلیف مشتری وجوه مزبور را به سایر حسابهای فعال وی از همان نوع نزد همان مؤسسه اعتباری واریز نماید؛
۲-۲-۱-۸- در صورت شناسایی و عدم تعیین تکلیف مشتری و عدم وجود سایر حساب های فعال مشتری وجوه مزبور را پس از گذشت حداقل دو سال از انتقال به حسابهای مطالبه نشده به سرفصل وجوه بلاتکلیف منتقل نماید.

۳-۱-۸- مانده حسابهای سپرده مشترک را در صورت شناسایی صاحبان حساب و عدم تعیین تکلیف پس از گذشت حداقل دو سال از انتقال به حسابهای مطالبه نشده به سرفصل وجوه بلاتکلیف منتقل نماید؛
۴-۱-۸- در صورت عدم شناسایی صاحب حساب مانده حسابهای مزبور را پس از گذشت حداقل دو سال از انتقال به حسابهای مطالبه نشده به سرفصل وجوه بلاتکلیف منتقل نماید؛

۲-۸- مؤسسه اعتباری موظف است در ارتباط با حسابهای مندرج در بندهای (۲-۷) الی (۴-۷)؛

۱-۲-۸- صاحبان وجوه مزبور را شناسایی و جهت مراجعه و تعیین تکلیف مراتب را از طرقی مانند تماس تلفنی ارسال پیامک مکاتبه و یا .... به آنها اعلام و در صورت مراجعه مشتری حسب تعیین تکلیف وی اقدام نماید؛
۲-۲-۸- در صورت عدم مراجعه و عدم تعیین تکلیف از سوی مشتری حسابهای فعال وی نزد همان مؤسسه اعتباری را یافته و وجوه یاد شده را به یکی از حسابهای مزبور واریز نماید؛
۳-۲-۸- در صورت عدم شناسایی صاحب وجوه و یا در صورت شناسایی و عدم مراجعه و عدم شناسایی حساب های فعال مشتری مانده وجوه مزبور را پس از گذشت حداقل دو سال از انتقال به حسابهای مطالبه نشده به سرفصل وجوه بلاتکلیف منتقل نماید.

3-8- مؤسسه اعتباری موظف است در ارتباط با حسابهای مندرج در بندهای (۵-۷) الی (۷-۷) پس از گذشت دو سال از تاریخ انتقال به حسابهای مطالبه نشده و عدم تعیین تکلیف آنها وجوه مزبور را به سرفصل وجوه بلاتکلیف منتقل نماید.

۴-۸- مؤسسه اعتباری موظف است در ارتباط با حساب مندرج در بند (۸-۷)؛

۱-۴-۸- صاحبان کارتهای مزبور را شناسایی و جهت مراجعه و تعیین تکلیف مراتب را از طرقی مانند تماس تلفنی ارسال پیامک مکاتبه و یا .... به آنها اعلام و در صورت مراجعه صاحبان کارت حسب تعیین تکلیف وی اقدام نماید؛
۲-۴-۸- در صورت شناسایی صاحب کارتهای یاد شده و عدم تعیین تکلیف از سوی وی حسابهای فعال وی نزد همان مؤسسه اعتباری را یافته و وجوه استفاده نشده کارتهای یاد شده را به یکی از حسابهای مزبور واریز نماید؛
۳-۴-۸- در صورت شناسایی و عدم تعیین تکلیف از سوی صاحب کارت و عدم وجود حسابهای فعال وی وجوه استفاده نشده کارتهای مزبور را پس از گذشت حداقل دو سال از انتقال به حسابهای مطالبه نشده به سرفصل وجوه بلاتکلیف منتقل نماید؛
۴-۴-۸- در صورت عدم شناسایی صاحب کارت یاد شده وجوه استفاده نشده کارتهای مزبور را پس از گذشت حداقل دو سال از انتقال به حسابهای مطالبه نشده به سرفصل وجوه بلاتکلیف منتقل نماید.

۵-۸- مؤسسه اعتباری موظف است در ارتباط با حسابهای مندرج در بند (۹-۷)؛

۱-۵-۸- صاحبان جوایز مزبور را شناسایی و جهت مراجعه و تعیین تکلیف مراتب را از طرقی نظیر تماس تلفنی ارسال پیامک مکاتبه و ..... به آنها اعلام و در صورت مراجعه مشتری حسب تعیین تکلیف وی اقدام نماید؛
۲-۵-۸- در صورت شناسایی صاحب جوایز یاد شده و عدم تعیین تکلیف از سوی وی حسابهای فعال وی نزد همان مؤسسه اعتباری را یافته و وجوه جوایز یاد شده را به یکی از حسابهای مزبور واریز نماید؛
۳-۵-۸- در صورت شناسایی و عدم تعیین تکلیف از سوی صاحب جوایز یاد شده و عدم وجود حسابهای فعال وی وجوه جوایز مزبور را پس از گذشت حداقل دو سال از انتقال به حسابهای مطالبه نشده به سرفصل وجوه بلاتکلیف منتقل نماید؛
۴-۵-۸- در صورت عدم شناسایی صاحب جوایز یاد شده وجوه جوایز مزبور را پس از گذشت حداقل دو سال از انتقال به حسابهای مطالبه نشده به سرفصل وجوه بلاتکلیف منتقل نماید.

تبصره ۱- مؤسسه اعتباری موظف است همزمان با واریز وجه مانده حسابهای مطالبه نشده موضوع بند (۲۷) به یکی از حسابهای فعال مشتری نزد همان مؤسسه اعتباری نسبت به برگشت بدهی مؤسسه اعتباری در خصوص حساب چکهای بانکی فروخته شده (صادره) اقدام نماید.
تبصره ۲- حداکثر مهلت مؤسسه اعتباری جهت انجام اقدامات فوق یک سال پس از اخذ گزارش موضوع این ماده تعیین می گردد.

ماده ۹- مؤسسه اعتباری میتواند علاوه بر اقدامات این دستورالعمل حسب ضرورت نسبت به اطلاع رسانی عمومی به مشتریان از طرقی نظیر درج در پایگاه اطلاع رسانی مؤسسه اعتباری و یا اعلام از طریق رسانه های جمعی اقدام نماید.
ماده ۱۰- هرگونه گردش مالی در حسابهای سپرده ای که وفق مفاد این دستور العمل به عنوان حساب راکد تلقی شده و یا به سرفصل حسابهای مطالبه نشده و یا وجوه بلاتکلیف منتقل شده اند بدون نیاز به مراجعه ی مشتری موجب انتقال آنها به سرفصل حساب های اولیه میشود.
ماده ۱۱- بانک مرکزی حداکثر دو ماه پس از ابلاغ این دستور العمل سرفصل حسابهای لازم را تعریف و به شبکه بانکی کشور ابلاغ می نماید.
ماده ۱۲- مؤسسه اعتباری مکلف است در زمان افتتاح حساب سپرده مفاد این دستورالعمل را به نحو مقتضی به اطلاع مشتری برساند و در قرارداد افتتاح حساب سپرده ماده ای را با این مضمون درج نماید که در صورت عدم گردش مالی حساب و یا عدم تعیین تکلیف توسط مشتری ظرف مدتهای مقرر در این دستور العمل حسب ضوابط و مقررات ابلاغی با مانده حساب برخورد خواهد شد.

فصل سوم: وجوه اشخاص متوفی و محجور
ماده ۱۳- مؤسسه اعتباری موظف است بلافاصله پس از کسب اطلاع از فوت جنون و سفاهت شخص حقیقی وجوه متعلق به وی نزد خود را به سرفصل حساب دفتر کل وجوه اشخاص متوفی و محجور با معین های جداگانه منتقل کرده و حسابهای مذکور را جهت ممانعت از هر گونه برداشت از آن مسدود نماید.
تبصره ۱- مواردی که به موجب قوانین و مقررات ذی ربط برداشت از حسابهای مذکور امکان پذیر باشد از شمول مفاد این ماده مستثنی است.
تبصره ۲- کسب اطلاع در خصوص سفاهت و جنون شخص حقیقی صرفاً از طریق مراجع قانونی و در رابطه با فوت شخص حقیقی از هر طریقی نظیر مراجع قانونی اطلاع رسانی وراث موصی له و ... امکان پذیر است.
ماده ۱۴- مؤسسه اعتباری مکلف است از طرقی مانند تماس تلفنی ارسال پیامک مکاتبه و یا ... اقدامات لازم را در خصوص شناسایی و اطلاع صاحبان حق و یا نمایندگان قانونی از قبیل وراث متوفی و قیم شخص سفیه و مجنون جهت مراجعه و تعیین تکلیف وجوه موضوع ماده (۱۳) انجام دهد.
ماده ۱۵- در صورت عدم شناسایی صاحبان حق و یا در صورت شناسایی و عدم مراجعه آنها مانده وجوه مزبور پس از گذشت حداقل سه سال از تاریخ انتقال به سرفصل حساب دفتر کل وجوه اشخاص متوفی و محجور حسب مورد به سرفصل وجوه بلاتکلیف منتقل می شود.
ماده ۱۶- حسابهای سپرده ای اشخاص متوفی موضوع این فصل تا زمانی که وجوه آنها طبق قوانین و مقررات ذی ربط به وراث موصی له و یا سایر صاحبان حق پرداخت نشده از امتیازات مربوط برخوردار میباشد.

تبصره- پرداخت سود به حسابهای سپرده های سرمایه گذاری که در قرارداد آنها رابطه وصایت مؤسسه اعتباری بعد از فوت شخص پیش بینی نشده و نیز اعطای هرگونه ابزار برداشت از حسابهای وجوه اشخاص متوفی نظیر دسته چک و کارت الکترونیکی ممنوع بوده و از شمول مفاد این ماده مستثنی است.

ماده ۱۷- حساب سپرده ای متعلق به اشخاص مجنون و سفیه از تاریخ اطلاع از هیچ یک از امتیازات مربوط به آن برخوردار نمی باشد. شرکت در قرعه کشی حسابهای سپرده قرض الحسنه پس انداز متعلق به اشخاص مزبور از شمول مفاد این ماده مستثنی است.

فصل چهارم: سایر الزامات
ماده ۱۸- مؤسسه اعتباری صرفاً در مواردی که انجام عملیات بانکی و یا ارایه خدمات بانکی مستلزم وجود حساب سپرده است میتواند برای مشتری حساب سپرده افتتاح نماید.
ماده ۱۹- هر یک از مؤسسات اعتباری مجاز به افتتاح و نگهداری بیش از یک حساب سپرده انفرادی و یک حساب مشترک سپرده قرض الحسنه پس انداز یک حساب انفرادی و یک حساب مشترک سپرده قرض الحسنه جاری و یک حساب انفرادی و یک حساب مشترک سپرده سرمایه گذاری کوتاه مدت عادی برای هر شخص حقیقی نمی باشند.

تبصره- چنان چه طرح های ویژه ارائه شده از سوی مؤسسات اعتباری در چارچوب ضوابط و مقررات ابلاغی بانک مرکزی مستلزم افتتاح حساب سپرده قرض الحسنه پس انداز و یا حساب سپرده سرمایه گذاری کوتاه مدت عادی برای مشتری باشد و امکان استفاده از سایر حسابهای سپرده ای موجود مشتری نزد مؤسسه اعتباری برای طرح مزبور فراهم نباشد افتتاح حساب جدید منوط به بسته شدن حساب سپرده مشتری در پایان مدت طرح از شمول حکم این ماده مستثنی است.

ماده ۲۰- مؤسسه اعتباری موظف است ظرف مدت شش ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این دستور العمل تمامی حسابهای مازاد مشتری نزد خود را از طریق اطلاع رسانی عمومی و سه مرحله مکاتبه به اطلاع وی رسانده و از مشتری درخواست نماید تا نسبت به تعیین تکلیف و بستن حسابهای مازاد خود نزد هر یک از شعب مؤسسه اعتباری اقدام کند.
ماده ۲۱- در صورت عدم اقدام توسط مشتری در خصوص موضوع ماده (۲۰) حداکثر ظرف مدت ۳۰ روز تقویمی پس از آخرین مکاتبه مؤسسه اعتباری موظف است راسا نسبت به تعیین حسابهای مازاد وی اقدام و وجوه آنها را به حسابی با همان ماهیت منتقل و حسابهای مازاد را مسدود نماید شرایط برداشت و یا انتقال وجوه از حساب مقصد بر اساس توافقات في مابين مؤسسه اعتباری و مشتری در کارت افتتاح حساب مقصد تعیین می گردد.
ماده ۲۲- حسابهای سپرده ای مشترک که تا قبل از لازم الاجرا شدن این دستور العمل افتتاح شده اند از شمول مفاد مواد (۲۰) و (۲۱) این دستور العمل مستثنی میباشند.
ماده ۲۳- مؤسسه اعتباری موظف است ظرف مدت شش ماه پس از لازم الاجراء شدن این دستور العمل حساب های غیر متمرکز (سنتی) خود را به طور کامل غیر فعال نماید و صرفاً حسابهای متمرکز مورد استفاده مشتریان قرار گیرد.
ماده ۲۴- مؤسسه اعتباری موظف است بسترهای لازم را به نحوی فراهم نماید که دسترسی مشتریان به حسابهای متمرکز و استفاده از آنها در سطح تمامی شعب مؤسسه اعتباری امکان پذیر باشد.
ماده ۲۵- تمامی حسابهای سپرده ای موضوع این دستورالعمل به استثنای حسابهای سپرده ای که پس از انتقال وجه آنها به سایر حسابهای مشابه مشتری توسط مؤسسه اعتباری مسدود شده و فاقد وجه میباشند از امتیازات مربوط به آن حساب از قبیل شرکت در قرعه کشی و دریافت سود برخوردار میباشند.
ماده ۲۶- مؤسسه اعتباری موظف است در صورت مراجعه صاحبان وجوه موضوع این دستورالعمل در صورت عدم وجود منع قانونی و یا عدم انتقال وجوه به اشخاص دیگر وفق احکام لازم الاجرا حسب نظر صاحبان وجوه نسبت به استرداد و یا انتقال آنها اقدام نماید.
ماده ۲۷- چنان چه حساب سپرده ای و یا تمام یا بخشی از موجودی آن به موجب دستور مرجع قضایی و یا سایر مراجع ذی صلاح مسدود گردد تا زمان رفع انسداد حساب مزبور در همان سرفصلی که حساب مسدود شده باقی می ماند. در این صورت تاریخ رفع مسدودی مبدا زمانی جهت انتقال حساب به سرفصل های موضوع این دستورالعمل میباشد.
ماده ۲۸- بانک مرکزی میتواند عنداللزوم بابت هزینه هایی که مؤسسه اعتباری در راستای اجرای مفاد این دستور العمل متحمل میشود کارمزدهایی را تعیین کرده و به شبکه بانکی کشور ابلاغ نماید مطالبه هر گونه وجه دیگری تحت هر عنوان از مشتریان بابت احکام موضوع این دستور العمل ممنوع است.
ماده ۲۹- مؤسسه اعتباری میتواند از وجوه مندرج در هر یک از حسابهای راکد مطالبه نشده و وجود بلاتکلیف با مبالغ معادل یا کمتر از ۵۰۰،۰۰۰ ریال مطابق ضوابط ابلاغی از سوی بانک مرکزی مبلغی را به عنوان کارمزد برداشت و به حساب درآمد خود منظور نماید.
تبصره- در صورت مراجعه مشتری مؤسسه اعتباری موظف است نسبت به استرداد مطالبات وی از محل هزینه های خود اقدام نماید.
ماده ۳۰- بانک مرکزی میتواند حسب مقتضیات زمانی مبالغ موضوع این دستورالعمل را تغییر دهد.
ماده ۳۱- مؤسسه اعتباری موظف است ضوابط و مقررات مربوط به بازپرداخت مبالغ از حسابهای راکد مطالبه نشده و وجوه بلاتکلیف را به تصویب هیأت مدیره خود برساند.
ماده ۳۲- مؤسسه اعتباری موظف است اطلاعات و آمار مربوط به انواع حسابهای راکد مطالبه نشده و وجوه بلاتکلیف از قبیل تعداد و مانده حسابها را در مقاطع شش ماهه تهیه و برای هیأت مدیره واحد بازرسی واحد حسابرسی داخلی و بانک مرکزی ارسال نماید.
ماده ۳۳- مؤسسه اعتباری موظف است در راستای اجرای مفاد این دستورالعمل تمامی ضوابط و مقررات مرتبط از جمله ضوابط مبارزه با پولشویی را رعایت نماید.
ماده ۳۴- تخطی از مفاد این دستور العمل موجب اعمال مجازاتهای مقرر در ماده (٤٤) قانون پولی و بانکی کشور و سایر قوانین و مقررات ذی ربط می شود.
«دستورالعمل اجرایی شناسایی و تعیین تکلیف حسابهای مطالبه نشده و مازاد (ریالی)» در (٣٤) ماده و (۷) تبصره در یکهزار و دویست و سی و چهارمین جلسه مورخ ۱۳۹۶٫۵٫۱۷ شورای پول و اعتبار به تصویب رسید و سه ماه پس از تاریخ ابلاغ لازم الاجرا بوده و از تاریخ لازم الاجرا شدن این مصوبه بخشنامه های شماره مب ٫ ۵۷۸ مورخ ۱۳۸۱٫٥٫١٦ و شماره ٩١٫٢٩٤٨٤٤ مورخ ۱۳۹۱٫۱۱٫٤ و سایر ضوابط و مقررات مغایر با آن منسوخ می گردد.