آیین‌نامه انتخاب اعضای هیات‌های حل اختلاف

آیین نامه انتخاب اعضای هیاتهای حل اختلاف 
ماده ۱- در اجرای ماده (١٦٤) قانون کار جمهوری اسلامی ایران نمایندگان کارگران ، کارفرمایان و دولت در هیاتهای حل اختلاف بر اساس این آیین نامه انتخاب و معرفی می گردند. 
ماده ۲- مرجع انتخاب نمایندگان کارگران در هیاتهای حل اختلاف تشکل کارگری حائز اکثریت استان می باشد . 
تبصره ۱- اداره کل سازمانهای کارگری و کارفرمایی وزارت کار و امور اجتماعی مرجع تعیین تشکل کارگری حائز اکثریت استانی و اعلام آن به اداره کل کار و امور اجتماعی استان میباشد. 
تبصره ۲- در صورت فقدان تشکل کارگری استانی یا عدم معرفی نمایندگان واجد شرایط در مهلت مقرر ، تشكل عالی کارگری حائز اکثریت، به ترتیب مندرج در تبصره (۱) مشخص و نسبت  به انتخاب نمایندگان کارگران در هیاتهای حل اختلاف اقدام و آنان را به اداره کل کار و امور اجتماعی استان معرفی می نماید . 
تبصره۳ - در صورت فقدان تشکل های عالی کارگری مذکور در تبصره (۲) یا عدم معرفی نمایندگان واجد شرایط در مهلت مقرر در ماده (۳) این آیین نامه اداره کل کار و امور اجتماعی استان با کسب نظر واحد کار و امور اجتماعی محل نمایندگان کارگران را انتخاب می نماید. 
ماده 4- اداره کل کار و امور اجتماعی استان باید حداقل سه ماه قبل از پایان مهلت اعتبارنامه نمایندگان کارگران در هیات حل اختلاف، مراتب را به مرجع انتخاب کننده موضوع ماده (۲) این  آیین نامه اعلام نماید. مرجع انتخاب کننده نیز موظف است حداکثر ظرف مدت یک ماه از اعلام  اداره کل کار و امور اجتماعی استان، نمایندگان منتخب را به آن اداره کل معرفی نماید . 
ماده ۴ مرجع انتخاب کننده موظف است به تعدادی که اداره کل کار و امور اجتماعی استان اعلام مینماید، نمایندگان مربوط را انتخاب و معرفی کند. در صورت معرفی کمتر از تعداد تعیین شده برای انتخاب تعداد باقیمانده، به ترتیب حسب مفاد تبصره (۲) و (۳) ماده (۲) این آیین نامه اقدام  می شود. 
تبصره - اداره کل کار و امور اجتماعی استان با توجه به تعداد هیاتهای حل اختلاف موجود ،تعداد نمایندگان کارگران در آن هیاتها را به نحوی تعیین خواهد کرد که تشکیل جلسات آن هیات ما با حضور همه نمایندگان مذکور میسر باشد . 
ماده۵- نمایندگان کارگران در هیاتهای حل اختلاف از بین کارگران شاغل عضو تشکل های کارگری و یا سایر کارگران شاغل در همان استان انتخاب می شوند . 
تبصره 1- تشکل کارگری حائز اکثریت به منظور بهره گیری از آرای بیشتر کارگران از سایر تشکلهای کارگری استان نیز برای انتخاب و معرفی نمایندگان کارگران در هیاتهای حل اختلاف  دعوت به عمل می آورد. 
تبصره ۲- از هر کارگاه فقط یک نفر را میتوان برای عضویت در هیات حل اختلاف انتخاب و معرفی نمود . 
ماده 6 - شرایط عضویت نمایندگان کارگران و کارفرمایان در هیات حل اختلاف عبارتند از: 

تبصره ۱- نمایندگان کارگران و کارفرمایان که فاقد مدرک کارشناسی میباشند به شرط داشتن حداقل مدرک گواهینامه پایان دوره متوسطه و دو دوره چهار سال عضویت در مراجع حل  اختلاف می توانند به عضویت هیات حل اختلاف در آیند. 
تبصره - نمایندگان فعلی کارگران و کارفرمایان در هیاتهای حل اختلاف که فاقد شرایط بند (۳) و (٥) و تبصره (۱) میباشند تا پایان اعتبار نامه میتوانند همچنان عضو هیات حل اختلاف باشند، لیکن انتخاب مجدد آنها منوط به احراز شرایط مذکور می باشد. 
ماده 7- معاونت روابط کار وزارت کار و امور اجتماعی با همکاری موسسه کار و تامین اجتماعی و ادارات کل کار و امور اجتماعی استانها و تشکلهای کارگری و کارفرمایی استانی نسبت به برگزاری دوره های آموزشی لازم برای نمایندگان کارگران و کارفرمایان در هیات های حل  اختلاف اقدام می نماید. 
تبصره - مدت ،موضوعات، محتوا و چگونگی برگزاری دوره های آموزشی و آزمون های مربوط برای اعضای هیاتهای حل اختلاف مطابق دستورالعملی خواهد بود که توسط معاون روابط کار وزارت کار و امور اجتماعی ابلاغ می شود. 
ماده - کلیه کارفرمایان کارگاههای مشمول قانون کار مستقر در هر استان به شرط احراز شرایط مندرج در این آیین نامه می توانند داوطلب نمایندگی کارفرمایان در هیاتهای حل اختلاف همان استان گردند. 
تبصره ۱- در مورد اشخاص حقوقی، مدیر عامل یا مدیر مسئول و یا یکی از اعضای هیات مدیره با معرفی مدیر عامل یا مدیر مسئول، به عنوان داوطلب نمایندگی کارفرمایان در هیات حل اختلاف  پذیرفته می شود. 
تبصره ۲- وزارتخانه ها، موسسات دولتی، موسسات یا نهادهای عمومی غیر دولتی و شرکت‌های دولتی که دارای کارگر مشمول قانون کار هستند. چنانچه خود راسا و بدون دخالت پیمانکار از خدمات کارگران مشمول قانون کار استفاده مینمایند میتوانند یک نفر داوطلب از بین مدیران یا کارکنان غیر مشمول قانون کار همان دستگاه، صرفا با معرفی مدیر عامل یا بالاترین مقام  دستگاه، معرفی نمایند. 
تبصره - در مورد کارفرمایان حقیقی، با رعایت مفاد ماده (٦) این آیین نامه شخص کارفرما می تواند داوطلب نمایندگی کارفرمایان در هیات حل اختلاف شود و چنانچه کارفرمایان متعدد بوده و  بیش از یک نفر از یک کارگاه داوطلب گردد، صرفا یک نفر به ترتیب بر اساس مدرک تحصیلی سابقه عضویت در مراجع حل اختلاف یا سن تعیین شده و به عنوان داوطلب پذیرفته می شود.
ماده7 - اداره کل کار و امور اجتماعی استان برای انتخاب نمایندگان کارفرمایان در هیات حل اختلاف از طریق آگهی در حداقل یکی از روزنامه های کثیر الانتشار استان و در صورت لزوم به همراه سایر روشهای اطلاع رسانی اقدام می نماید .آگهی مذکور باید شامل شرایط اساسی عضویت در هیات حل اختلاف بوده و هر یک از داوطلبان  به صورت کتبی اعلام آمادگی نمایند . 
تبصره - فرصت اعلام کتبی برای داوطلبان از زمان درج آگهی پانزده روز تعیین شده و داوطلبان علاوه بر اعلام کتبی باید مدارک موید کارفرما بودن یا عضویت در هیات مدیره را نیز به اداره کل کار و امور اجتماعی استان تسلیم نمایند. 
تبصره ۲- اعلام داوطلبی باید مشخصا برای عضویت در هیات یا هیاتهای حل اختلاف مستقر در اداره کل کار و امور اجتماعی یا یکی از واحدهای تابعه آن اداره کل باشد. 
ماده ۱۰ -اداره کل کار و امور اجتماعی استان حداکثر ظرف هفت روز اداری از پایان مهلت مقرر در تبصره (۱) ماده (۹) نسبت به احراز شرایط عضویت داوطلبان نمایندگی کارفرمایان در هیات‌های حل اختلاف موضوع مواد (٦) و (۸) این آیین نامه اقدام و نتیجه را به صورت کتبی به آنان  اعلام می نماید. 
 تبصره ۱- در صورت عدم احراز شرایط هر یک از داوطلبان دلایل و مستندات مربوط باید به وی  اعلام شود . 
تبصره ۲- معترضین میتوانند حداکثر ۳ روز پس از اعلام عدم احراز شرایط اعتراض خود را  كتبا به اداره کل کار و امور اجتماعی استان تسلیم نمایند . 

تبصره ۳ - برای رسیدگی به اعتراضات، هیاتی مرکب از مدیر کل کار و امور اجتماعی استان یا  نماینده وی و یک نفر نماینده کانون انجمنهای صنفی کارفرمایی استان و یک نفر از نمایندگان  کارفرمایان عضو هیاتهای حل اختلاف همان استان که بیشترین سابقه عضویت در مراجع حل اختلاف آن استان را دارد تشکیل و به اعتراضات واصله ظرف حداکثر پنج روز اداری رسیدگی می  نماید . 
در صورت فقدان تشکل کارفرمایی استانی یکی دیگر از نمایندگان کارفرمایان عضو هیاتهای حل  اختلاف همان استان به ترتیب فوق ، عضو هیات مذکور خواهد شد. تصمیمات این هیات با اکثریت  آرا خواهد بود . 
ماده ۱۱- اداره کل کار و امور اجتماعی استان اسامی نهایی داوطلبان نمایندگی کارفرمایان در هیاتهای حل اختلاف را از طریق آگهی در یکی از روزنامه های کثیر الانتشار اعلام نموده و از طریق همان آگهی و در صورت لزوم روشهای دیگر اطلاع رسانی با ذکر زمان و مکان انتخابات از کلیه مدیران واحدهای منطقه برای تشکیل مجمع مدیران و انتخاب نمایندگان کارفرمایان در هیات‌های حل اختلاف دعوت به عمل می آورد. 
تبصره - منظور از مدیران واحدهای منطقه، اعضای هیات مدیره و مدیران عامل یا مدیران مسئول کارگاههای مشمول قانون کار که دارای شخصیت حقوقی هستند می باشد . 
تبصره ۲- هر یک از کارگاههای موضوع تبصره فوق صرفا میتواند یک نفر از مدیران خود را  برای شرکت در مجمع مدیران معرفی نماید. 

تبصره- هیات نظارت مکلف است بلافاصله پس از پایان رای گیری و شمارش آرا و تنظیم و امضای صورت جلسه، نتیجه انتخابات را اعلام نماید .
ماده ۱۵- چنانچه شرکت کنندگان به چگونگی انتخابات معترض باشند میتوانند ظرف سه روز  اداری از تاریخ اعلام نتیجه اعتراض خود را با ذکر دلایل کتبا به اداره کل کار و امور اجتماعی استان تسلیم و رسید دریافت نمایند  تبصره رسیدگی به اعتراضات واصله بر عهده هيات موضوع تبصره (۳) ماده (۱۰) این آیین نامه خواهد بود. در صورت ابطال تمام یا قسمتی از انتخابات به ترتیب مقرر در این آیین نامه نسبت به تجدید انتخابات اقدام خواهد شد .
ماده ۱۶- مدت اعتبار نامه نمایندگان کارگران و کارفرمایان دو سال بوده و انتخاب و عضویت مجدد اعضای هیات حل اختلاف بلامانع است. 
تبصره - مسئولیت صدور اعتبار نامه بر عهده معاونت روابط کار میباشد که می تواند اختیار صدور اعتبار نامه ها را به هر یک از ادارات کل کار و امور اجتماعی تفویض نماید. نحوه تفویض یا سلب اختیار و سایر مقررات مربوط بر اساس دستور العملی خواهد بود که به تصویب معاون روابط کار خواهد رسید.
ماده ۱۷- نمایندگان کارگران و کارفرمایان در موارد ذیل عضویت خود را در هیات حل اختلاف از دست داده و حسب مورد نمایندگان جدید بر اساس این آیین نامه انتخاب و جایگزین می شوند. 

5- اعلام مرجع انتخاب کننده به اداره کل کار و امور اجتماعی استان در مورد نمایندگان کارگران.
6- غیبت غير موجه بيش از سه جلسه متوالی و یا پنج جلسه متناوب ، اعمال و رفتار خلاف شئون شغلی نقض قوانین و مقررات مربوط، تبعيض ، غرض ورزی با روابط غیر اداری در اجرای  قوانین و مقررات نسبت به اشخاص و سوء استفاده از مقام و موقعیت، به تشخیص مدیر کل کار و امور اجتماعی استان با هماهنگی مرجع انتخاب کننده و تایید وزارت کار و امور اجتماعی. 
7- بازنشستگی یا سایر صور خاتمه قرارداد کار. 
8- خروج از شمول قانون کار جمهوری اسلامی ایران برای نمایندگان کارگران و کارفرمایان . 
تبصره ۱- هر یک از نمایندگان کارگران و کارفرمایان در صورت استعفا باید رونوشت استعفای خود را به اداره کل کار و امور اجتماعی استان مربوط تسلیم نمایند . 
تبصره ۲- در صورت صدور رای قطعی دادگاه مبنی بر محرومیت از حقوق اجتماعی در مورد هر  یک از اعضای هیات حل اختلاف ، عضو مذکور مکلف است مراتب را بلافاصله به مرجع انتخاب کننده و اداره کل کار و امور اجتماعی استان اطلاع دهد . 
ماده ۱۸- اداره کل کار و امور اجتماعی استان باید حداقل سه ماه قبل از پایان مهلت اعتبار نامه  نمایندگان کارفرمایان در هیات حل اختلاف اقدامات لازم را جهت انتخاب اعضای جدید بر اساس  این آیین نامه به عمل آورد . 
ماده ۱۹- انتخاب نمایندگان دولت در هیات حل اختلاف به همان ترتیبی است که در ماده (١٦٠)  قانون کار جمهوری اسلامی ایران پیش بینی شده است . 
تبصره ۱- در مواردی که فرماندار و یا رییس دادگستری محل شخصا نتوانند در هیات حل  اختلاف شرکت نمایند لازم است، نماینده فرماندار علاوه بر شرایط مندرج در بندهای (۱) و (۲) ماده (٦) ، دارای مدرک تحصیلی حداقل کارشناسی و نماینده رئیس دادگستری محل دارای سمت  قضایی باشد.
تبصره ۲- در صورت غیبت غیر موجه سه جلسه متوالی یا پنج جلسه متناوب فرماندار و یا رییس  دادگستری محل و با نمایندگان آنان موضوع به مقام مافوق اطلاع داده خواهد شد . 
تبصره3 - چنانچه مدیر کل کار و امور اجتماعی استان شخصا در هیات حل اختلاف شرکت  ننماید، نماینده وی باید همان شرایطی که برای نمایندگان وزارت کار و امور اجتماعی در هیات‌های تشخیص پیش بینی شده را حائز باشد . 
ماده ۲۰- رسیدگی به تخلفات نمایندگان دولت در هیاتهای حل اختلاف مطابق قانون رسیدگی به  تخلفات اداری میباشد. 
ماده ۲۱- در صورت بروز هرگونه اختلاف در اجرای مقررات این آیین نامه نظر معاونت روابط  کار وزارت کار و امور اجتماعی، لازم الاجرا خواهد بود . 
این آیین نامه در ۲۱ ماده و ۳۱ تبصره در جلسه مورخ ۱۳۸۷٫۸٫۱۲ از طرف شورای عالی کار  پیشنهاد و در تاریخ 1387/09/02 به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی رسید و جایگزین  آیین نامه مصوب ۱۳۸۳٫۹٫۲۸ می شود. 

 

سید محمد جهرمی 
وزیر کار و امور اجتماعی