بخشنامه شماره 91/332502 مورخ ۱۳۹۱/۱۲/۰۸ ; ابلاغ آئين‌نامه ايجاد يا تعطيل شعبه يا باجه مؤسسات اعتباری در داخل کشور و تغییر نسبت مانده خالص دارايی های ثابت به حقوق صاحبان سهام پس از کسر سود انباشته و سود قطعی نشده از 70 به 30 درصد (منسوخ)

شماره: 91/332502
تاریخ: ۱۳۹۱/۱۲/۰۸

موضوع: جهت اطلاع مدیران عامل محترم کلیه بانکهای دولتی و غیر دولتی به استثناء بانک قرض الحسنه مهر ایران و رسالت)، شرکت دولتی پست بانک و مؤسسه اعتباری توسعه ارسال گردد.
با سلام و احترام؛
همان گونه که استحضار دارند؛ به موجب بند (و) ماده (۳۰) قانون پولی و بانکی کشور ایجاد یا تعطیل شعبه باجه با نمایندگی بانکها در داخل یا خارج کشور طبق آیین نامه ای خواهد بود که به تصویب شورای پول و اعتبار میرسد. بر همین اساس آیین نامه ایجاد یا تعطیل واحدهای بانکی در داخل کشور تهیه و در سیصد و ششمین جلسه مورخ ۱۳۵۳٫۱۲٫۶ شورای محترم پول و اعتبار به تصویب رسید. لذا تاكنون نحوه تاسیس تغییر محل عملیات قابل انجام در شعبه یا باجه و اموری از این قبیل با رعایت ضوابط مقرر در این آیین نامه صورت می پذیرفت با عنایت به تغییرات چشمگیر و روز افزون صنعت بانکداری از جمله ظهور و گسترش بانکداری الکترونیک بازنگری در آیین نامه موصوف مطابق با شرایط کنونی امری لازم و ضروری بود. از این رو نسخه جدید ایین نامه مزبور با هدف ساماندهی به فرایند ایجاد یا تعطیلی شعبه و یا باجه تهیه و در یک هزار و یک صد و چهل و چهارمین جلسه مورخ ۱۳۹۱٫۵٫۱۰ شورای محترم پول و اعتبار به تصویب رسید که به پیوست ایفاد میگردد بر اساس این مصوبه آیین نامه موصوف از ابتدای سال ۱۳۹۲ برای شبکه بانکی کشور لازم الاجراء می باشد.
نیک مستحضرند یکی از اصلی ترین وظایف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران حفاظت و صیانت از منافع سپرده گذاران است. از سویی فلسفه وجودی مؤسسات اعتباری واسطه گری وجوه میباشد. ایفای هر چه مؤثرتر و کاراتر این رسالت در گرو آن است که مؤسسه اعتباری منابع مالی لازم برای راه اندازی و ادامه فعالیت مؤسسه اعتباری را صرفاً از محل منابع مالکان تامین نموده و منابع سپرده گذاران را در این فرایند دخیل ننماید. از این رو شورای محترم پول و اعتبار ردیف (۱) از بند (۱) یک هزار و یک صد و بیستمین جلسه مورخ ۱۳۸۹٫۱۰٫۲۰) ابلاغ شده طی بخشنامه شماره ۸۹٫۲۵۷۲۴۸ مورخ ۱۳۸۹٫۱۱٫۲۱) خود با موضوع تعیین نسبت مانده خالص داراییهای ثابت به علاوه و ثابق تملیکی به حقوق صاحبان سهام پس از کسر سود انباشته و سود قطعی نشده به میزان هفتاد درصد (۷۰) را به شرح زیر اصلاح نمود:
" نسبت مانده خالص داراییهای ثابت به حقوق صاحبان سهام پس از کسر سود انباشته و سود قطعی نشده از ۷۰ به ۳۰ درصد کاهش یابد و بانکها موظفند ظرف مدت یک سال نسبت به اجرای مصوبه مذکور اقدام نمایند."
مزید استحضار خاطر نشان میگردد؛ مانده خالص داراییهای ثابت شامل اقلام اجاره های سرمایه ای از جمله اموال غیر منقول خریداری شده از طریق تسهیلات اجاره به شرط تملیک نیز میباشند. به علاوه آن که بر اساس مصوبه اخیرالذکر دوره گذار مصوبه اخیرالذکر به مدت یک سال از تاریخ صدور این بخشنامه تعیین گردیده و بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی موظفند ظرف این مدت وضعیت خود را با حد مزبور تطبیق دهند. مؤکدا یادآور میگردد سایر ردیفهای مندرج در بخشنامه اخیرالذکر کماکان به قوت خود باقی است.
لذا خواهشمند است دستور فرمائید مراتب به قید تسریع به کلیه واحدهای ذی ربط ابلاغ و بر حسن اجرای آن نظارت گردد.
 

مدیریت کل مقررات مجوزهای بانکی و مبارزه با پولشویی
اداره مطالعات و مقررات بانکی
امیرحسین امین آزاد   مرتضی ستاک

 

 آئین نامه ایجاد یا تعطیل شعبه یا باجه مؤسسات اعتباری در داخل کشور
 

در اجرای بند و ماده (۳۰) قانون پولی و بانکی کشور مصوب تیرماه ۱۳۵۱ و در راستای ساماندهی فرآیند ایجاد یا تعطیلی شعب یا باجه ها آئین نامه ایجاد یا تعطیل شعبه یا باجه مؤسسات اعتباری در داخل کشور تدوین می گردد.
ماده ۱- تعاریف گستره شمول تعاریف ذیل منحصراً محدود به این دستورالعمل است:
۱-۱- آئین نامه: آئین نامه ایجاد یا تعطیل شعبه یا باجه مؤسسات اعتباری در داخل کشور؛
۱-۲- بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران؛
۱-۳- مؤسسه اعتباری: بانک یا مؤسسه اعتباری غیربانکی که به موجب قانون یا با مجوز بانک مرکزی تأسیس شده و تحت نظارت بانک مرکزی میباشد.
۱-۴- شعبه: واحد عملیاتی از مؤسسه اعتباری است که در چارچوب این آئین نامه ایجاد می شود و می تواند تمام یا بخشی از عملیات مجاز بانکی را بر اساس ضوابط داخلی که به تصویب هیأت مدیره می رسد، انجام دهد.
1-5- باجه: بخشی از شعبه است که در غیر محل شعبه و در استان محل استقرار شعبه به صورت ثابت یا سیار دایر میشود و میتواند بنا به تشخیص مؤسسه اعتباری و متناسب با حجم فعالیت و خدمات مورد نیاز مشتریان، قسمتی از عملیات شعبه را که نیازمند اعتبار سنجی مشتریان نبوده و به تبع آن تعهدی نیز برای شعبه ایجاد نمی نماید انجام دهد.
۱-۶- جابجایی: تغییر مکان شعبه و یا باجه در حوزه جغرافیایی محل استقرار شعبه و در محدوده جغرافیایی تا نزدیکترین شعبه و یا باجه ۱۷ تبدیل ارتقاء فعالیت باجه به شعبه و یا تقلیل فعالیت شعبه به باجه.
 1-7- تعطیلی: خاتمه فعالیت شعبه و یا باجه.
۱-۹- شناسه اختصاصی: مجموعه ای از اعداد و حروف که از سوی بانک مرکزی برای هر یک از شعب یا با چه های مؤسسه اعتباری به صورت منحصر به فرد تعریف می گردد.
ماده ۲- مؤسسه اعتباری موظف است برای هر شعبه حسابهای جداگانه ای نگاهداری نماید به نحوی که تر از کل هر شعبه که طبق نمونه خلاصه دفتر کل مؤسسه اعتباری تهیه میشود نشان دهنده دارایی ها و بدهی های آن شعبه بوده و در عین حال ریز اقلام حسابهای هر شعبه در هر موقع قابل ارایه باشد.
ماده ۳- مؤسسه اعتباری موظف است ریز عملیات انجام شده در باجه را حداکثر ظرف مدت ۲۴ ساعت از زمان انجام عملیات در حسابهای شعبه منعکس نماید.
ماده ۴- ایجاد شعبه و یا باجه و تبدیل باجه به شعبه صرفاً با رعایت حد مجاز نسبت خالص داراییهای ثابت به حقوق صاحبان سهام پس از کسر سود انباشته و سود قطعی نشده که معادل سی درصد (۳۰) می باشد. امکان پذیر است.
ماده ۵- ایجاد شعبه و یا باجه توسط مؤسسه اعتباری صرفاً با اخذ شناسه اختصاصی از بانک مرکزی امکان پذیر می باشد.
ماده ۶- چنان چه مؤسسه اعتباری حد مجاز نسبت مذکور در ماده (٤) را رعایت ننماید، اعطای شناسه اختصاصی به شعب و باجه های آن مطلقا ممنوع میباشد.
ماده ۷- مؤسسه اعتباری موظف است اطلاعات مربوط به ایجاد و تبدیل شعب و یا باجه های خود را که به تصویب هیات مدیره مؤسسه اعتباری رسیده است حداقل یک ماه قبل از اقدام در قالب فرم هایی که از طریق بانک مرکزی در اختیار آن قرار داده میشود با امضای مدیر عامل مؤسسه اعتباری جهت اخذ شناسه اختصاصی به بانک مرکزی ارایه نماید.
تبصره- ارزش داراییهای ثابت مندرج در درخواست مؤسسه اعتباری جهت ایجاد شعبه و یا باجه و تبدیل باجه به شعبه نیز باید در محاسبه حد موضوع ماده (٤) این آیین نامه لحاظ گردد.
ماده ۸- محل فعالیت شعبه و یا باجه باید به لحاظ امنیتی و حفاظتی مورد تأیید بلا شرط مراجع انتظامی قرار گیرد.
ماده ۹- چنانچه شعبه و یا باجه مؤسسه اعتباری ظرف مدت یک ماه پس از تاریخ اخذ شناسه اختصاصی شروع به فعالیت ننماید شناسه مذکور باطل می گردد.
ماده ۱۰- مؤسسه اعتباری موظف است اطلاعات مربوط به جابجایی و تعطیلی شعب و یا باجه های خود را که به تصویب هیأت مدیره مؤسسه اعتباری رسیده است حداقل سه ماه قبل از اقدام در قالب فرم هایی که از طریق بانک مرکزی در اختیار آن قرار داده میشود با امضای مدیر عامل مؤسسه اعتباری جهت تغییر یا حذف شناسه اختصاصی به بانک مرکزی ارایه نماید.
ماده ۱۱- در صورت تعطیلی شعبه باید کلیه حسابها و اسناد و مدارک مربوط به آنها در شعبه مزبور به نزدیکترین شعبه دایر با رعایت مواردی چون ارزی و ریالی بودن و سطح شعبه انتقال یابد.
ماده ۱۲- مؤسسه اعتباری مکلف است برای جابجایی و تعطیلی شعب و یا باجه های خود از طریق روشهای مختلف اطلاع رسانی حداقل شامل درج اطلاعیه در محل شعبه یا باجه روزنامه کثیر الانتشار، روزنامه محلی و پایگاه اطلاع رسانی مراتب را حداقل دو ماه قبل از اقدام به اطلاع عموم برساند.
تبصره- اطلاعیه فوق باید مشتمل بر اطلاعات مورد نیاز سپرده گذاران و سایر مشتریان شعبه و یا باجه حداقل شامل نشانی دقیق و تلفن شعب و یا باجه های مبدا و مقصد برای مراجعات بعدی سپرده گذاران و سایر مشتریان باشد.
ماده ۱۳- بانک مرکزی در صورت احراز تخلف مؤسسه اعتباری از مفاد این آیین نامه توسط معاونت نظارتی و با تأیید رئیس کل بانک مرکزی میتواند نسبت به تعطیلی شعب و یا باجه های مؤسسه اعتباری از طریق غیر فعال نمودن شناسه اختصاصی اقدام نماید.
تبصره- در صورت تعطیلی شعب و یا باجه ها توسط بانک مرکزی مؤسسه اعتباری باید با رعایت مفاد مواد (۱۱) و (۱۲) این آیین نامه مراتب را ظرف مدت یک ماه به بانک مرکزی گزارش نماید.
ماده ۱۴- بانک مرکزی موظف است ظرف مدت سه ماه پس از تصویب این آیین نامه دستورالعمل اجرایی این آیین نامه را به تصویب برساند.
ماده ۱۵- تخلف از مفاد این آیین نامه علاوه بر اعمال اقدامات موضوع ماده (۱۳) عند اللزوم منجر به اعمال مجازاتهای انتظامی موضوع ماده (٤٤) قانون پولی و بانکی کشور مصوب تیرماه ۱۳۵۱ نیز می گردد.
«آئین نامه ایجاد را تعطیل شعبه با باجه مؤسسات اعتباری در داخل کشور» در ۱۵ ماده و ۳ تیتر در یک هزار و یک صد و چهل و چهارمین جلسه مورخ ۱۳۹۱٫۵٫۱۰ شورای پول و اعتبار به تصویب رسید و از ابتدای سال ۱۳۹۲ جایگزین آئین نامه ایجاد یا تعطیل واحدهای بانکی داخل کشور مصوب سیصد و ششمین جلسه مورخ ۱۳۵۳٫۱۲٫۶ شورای پول و اعتبار گردید.