شماره: 17758/1258/5/30
تاریخ: 1371/04/23

نظرباینکه بموجب ماده 11 قانون اصلاح موادی از قانون مالیاتهای مستقیم مصوب اسفندماه 1366 تغییراتی در نحوه محاسبه و وصول مالیات نقل و انتقال قطعی املاک و انتقال حق واگذاری محل بعمل آمده با در نظر گرفتن سایر مقررات مربوط به فصل املاک مراتب زیر یادآوری میشود:
1) نقل و انتقال قطعی املاک : باتوجه به اصلاح ماده 59 و حذف ماده 60 وتبصره های آن و نیز حذف ماده 62 قانون مالیاتهای مستقیم همکاران مالیاتی دقت خواهند نمود که از تاریخ اجرای ماده اصلاحی مزبور( 1371/01/01)مالیات نقل و انتقالات قطعی املاک بدو در نظر گرفتن تاریخ تملک مالک ، از ماخذ ارزش معاملاتی زمان انتقال و به نسبت سهم هر مالک ، به نرخهای مقرر در ماده 59 اصلاحی یعنی تا مبلغ 20000000 ریال بنرخ 4% وتا60000000 ریال نسبت به مازاد20000000 ریال بنرخ 8% و نسبت به مازاد 60000000 ریال بنرخ 12% محاسبه و وصول خواهد شد
در صورتیکه ملک مورد معامله فاقد ارزش معاملاتی باشد ارزش معاملاتی نزدیکترین محل مشابه مبنای محاسبه مالیات قرار خواهد گرفت ضمنا "چنانچه ملک در سنوات قبل دارای ارزش معاملاتی بوده ولی در سال انتقال برای آن ارزش معاملاتی تعیین نشده باشد در اینصورت آخرین ارزش معاملاتی تعیین شده قبلی مناط اعتبار خواهد بود.
2) انتقال حق واگذاری محل الف نظر باینکه بموجب تبصره 1 ماده 59 اصلاحی تعیین ارزش معاملاتی حق واگذاری محل برحسب نوع کاربری ملک و محل وقوع آن از لحاظ موقعیت تجاری سایر موارد موثر در ارزش آن طبق آئیننامه ای خواهد بود که درسه ماهه اول هر سال توسط وزارت اموراقتصادی و دارائی تهیه و اعلام خواهد شد، لذا بدیهی است با اجرای مفاد تبصره یک مزبور و پس از تعیین ارزش معاملاتی حق واگذاری محل ارزش مزبور مبنای محاسبه مالیات انتقال حق واگذاری محل از طرف مالک عین یا صاحب حق به نرخهای مقرر در ماده 59 اصلاحی قرار خواهد گرفت البته تا تعیین و ابلاغ آئیننامه مذکور و اعلام ارزش معاملاتی حق واگذاری محل وجوه دریافتی مالک و یا صاحب حق بابت انتقال حق واگذاری محل طبق قسمت اخیر تبصره ماده 59 اصلاحی مزبور ماخذ محاسبه و وصول مالیات بنرخهای مقرر در ماده 59 یاد شده خواهد بود.
ب - توجه خواهند داشت که با حذف ماده 73و تبصره های آن و ماده 79 و تبصره آن از اول سالجاری نحوه محاسبه مالیات انتقال حق واگذاری محل اعم از اینک انتقال دهنده مالک عین بوده و یا مالکیتی نسبت به عین نداشته باشد) مانند مستاجر صاحب حق واگذاری محل ( یکسان گردیده و طبق نرخهای مقرر در ماده 59 اصلاحی مذکورخواهد بود.
3) نقل و انتقال قطعی ملک توام با حق واگذاری محل :
الف - چنانچه ملک مورد معامله توام با حق واگذاری محل انتقال داده شود در اینصورت میبایستی ارزش معاملاتی حق واگذاری محل و یا وجوه دریافتی مالک بابت حق واگذاری محل ( حسب مورد) بشرح مذکور در بند 2 فوق الذکر با رعایت تبصره های 1 و 2 ماده 59 اصلاحی به ارزش معاملاتی ملک اضافه شده و یکجا ماخذ محاسبه و وصول مالیات متعلق بنرخهای فوق الذکر قرارگیرد.
ب - تا تعیین و اعلام آئیننامه موضوع تبصره یک الحاقی به ماده 59 اصلاحی در مواردیکه مبلغ مورد معامله بابت عین ملک و حق واگذاری محل تفکی نشده باشد برای تعیین وجوه مربوط به حق واگذاری محل بایستی ضمن تعیین ارز روز ملک مورد معامله توام باحق واگذاری محل و مقایسه آن باارزش روز همان ملک با فرض نداشتن موقعیت تجار ( بدون توجه به ارزش معاملاتی ملک ) مابه التفاوت حاصل که همان مبلغ بابت موقعیت تجاری ملک (حق واگذاری محل ) میباشد به ارزش معاملاتی ملک اضافه و بشرح مذکوردرقسمت الف این بند ماخذ محاسبه و وصول مالیات متعلق قرارگیرد.
بطور مثال چنانچه دریافتی مالک بابت ملکی که متضمن موقعیت تجاری نیز بوده و ارزش معاملاتی ملک آن شش میلیون ریال است کلا" سی میلیون ریال و ارزش روز ملک مزبور بافرض نداشتن موقعیت تجاری 20000000 ریال باشد در اینصورت از مبلغ دریافتی مزبور 10000000 ریال آن (10000000= 20000000- 30000000) مربوط به حق واگذاری محل خواهد بود که البته رقم اخیر الذکر با ارزش معاملاتی ملک جمع و 16000000 ریال یکجا ماخذ محاسبه و مطالبه مالیات بنرخهای مذکور در ماده 59 اصلاحی قرار خواهد گرفت. بدیهی است که در مالکیتهای مشاع همانطور که فوقا" نیز اشاره گردید باید سهم هر مالک جداگانه ماخذ محاسبه و وصول مالیات قرار گیرد.
4) باتوجه به اصلاح ماده 78 قانون مالیاتهای مستقیم راجع به واگذاری سایر حقوق مالکین عین نسبت به املاک (غیر از مواردی که ضمن مواد 53 تا77 ذکر شده است ) از قبیل حق رضایت دریافتی مالک موقع رد و بدل شدن محل مورد واگذاری بین مستاجرین ، نظایر آنها( دریافتی مالک در هر مورد بنرخهای مذکور در ماده 59 اصلاحی ماخذ محاسبه مالیات قرار خواهد گرفت .
5) باتوجه باینکه گواهی انجام معامله موضوع ماده 187 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 1366 پس از وصول بدهیهای مالیاتی مربوط بمورد معامله وسیله حوزه مالیاتی ذیربط صادر میگردد بدیهی است که ذکر رقم حق واگذاری محل در گواهیهای صادره مزبور که مبنای محاسبه مالیات مربوط قرار گرفته از نظر مقررات مالیاتی ضرورتی نخواهد داشت. البته حوزه های مالیاتی باید توجه داشته باشند که فهرست خلاصه معاملات واصله دراجرای ماده 185 قانون یاد شده توسط صاحبان دفاتر اسناد رسمی و بطور کلی نقل و انتقالات انجام شده در محدوده آنها باید بموقع رسیدگی و چنانچه احیانا"باتوجه به مبلغ مذکور در سند بابت انتقال حق واگذاری محل و یا به هرنحوه دیگر مالیاتی قابل مطالبه باشد طبق مقررات اقدام لازم معمول دارند.
6) دراجرای مقررات ماده 77 اصلاحی نیز مالیات نقل و انتقال قطعی ملک مورد انتقال بایستی به نسبت ارزش معاملاتی عرصه و اعیان تقسیم و مالیات متعلق به اعیان در احتساب مالیات بساز و بفروشی منظورگردد بعنوان مثال چنانچه ارزش معاملاتی عرصه و اعیان ملک مورد انتقال به ترتیب 36000000 و 28000000 ریال باشد کل مالیات نقل و انتقال قطعی متعلق 4480000 ریال و مالیات متعلق به اعیان و قابل کسر از مالیات بساز و بفروشی طبق محاسبه ذیل مبلغ 1960000 ریال خواهد بود.
1960000= 64000000:( 28000000 × 448000)

احمد حسینی
معاون درآمدهای مالیاتی