حسابرسی اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده موضوع ماده (۳) قانون تسهيل تكاليف مؤدیان جهت اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان

شماره: ۲۰۰/۶۰۷۵۵/د
تاریخ: ۱۴۰۳/۰۸/۱۶

موضوع:حسابرسی اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده موضوع ماده (۳) قانون تسهيل تكاليف مؤدیان جهت اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان
پیرو اعلام فهرست مودیان منتخب برای حسابرسی اظهارنامه دوره مالیاتی چهارم سال ۱۴۰۲ در تاریخ ۳۰ مهرماه سال ۱۴۰۳ در سامانه عملیات الکترونیکی ،سازمان ضروری است ادارات امور مالیاتی در حسابرسی اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده موضوع ماده (۳) قانون تسهيل تكاليف مؤدیان جهت اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان بابت دوره مالیاتی مذکور و دورههای مالیاتی بعد نسبت به رعایت موارد ذیل اهتمام نمایند:
۱- حسابرسی تمامی اقلام اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده و کلیه فعالیتهای مودیان انتخاب شده در اجرای تبصره ماده (۱۴) قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۴۰۰، اعم از صورت حسابهای الکترونیکی فروش و خرید در سامانه مودیان و یا خارج از سامانه مذکور با رعایت مقررات امکان پذیر میباشد. چنانچه متعاقباً برای این مودیان به موجب اسناد و مدارک بدست آمده یا اطلاعات استخراج شده از پایگاه های اطلاعاتی سازمان متبوع، کم ابرازی فروش یا بیش ابرازی اعتبار مؤدی احراز شود مدارک مذکور قابل رسیدگی بوده و مالیات و عوارض ارزش افزوده و جرائم متعلقه وفق قانون مالیات بر ارزش افزوده و مقررات مربوط مطالبه خواهد شد. مالیات و عوارض خرید معاملات نسیه که بر اساس صورتحسابهای الکترونیکی صادره در سامانه مؤدیان به تأیید طرفین رسیده است در دوره مالیاتی ثبت پرداخت به عنوان اعتبار مالیاتی مودی محسوب و وفق مقررات موضوعه از جمله مفاد تبصره های ماده (۸) قانون مالیات بر ارزش افزوده قابل ،کسر تهاتر یا استرداد حسب مورد میباشد.
۲- حسابرسی اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده مودیانی که در فهرست موضوع بند (۱) نمیباشند، صرف صرفاً ناظر کلیه موارد ابرازی مندرج در جداول اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده تسلیمی از قبیل تسهيم اعتبار موضوع جدول (ج)، فیلدهای ستون خارج از سامانه مؤدیان ردیف تعدیلات اصلاح ردیف اطلاعات درگاه های بانکی و دستگاههای کارتخوان/pos، صادرات، یارانه های دریافتی که مؤدی اقدام به تکمیل، تغییر و تعدیل نموده است و همچنین مبلغ بستانکاری انتقالی از دوره قبل و یا مواردی که مودیان الزام به ابراز داشته اند میباشد. لیکن رسیدگی به اطلاعات مندرج در ستون بارگذاری شده از سامانه مودیان، صرفاً با رعایت ماده (۹) قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان مجاز است.
ادارات امور مالیاتی موظفند پس از بررسی مدارک و مستندات بدست آمده در صورت احراز تخلف در خصوص اطلاعات مندرج در سامانه مودیان مراتب را از طریق کارپوشه به اطلاع مودی برسانند. چنانچه مؤدی موارد مزبور را پذیرفته و آنها را در کارپوشه خود در سامانه مؤدیان ثبت یا اصلاح کند، صرفاً از این بابت مشمول جریمه های موضوع ماده (۲۲) قانون یاد شده خواهد شد و در صورتی که مؤدی، تمام یا بخشی از موارد را نپذیرفته و از ثبت یا اصلاح آنها در سامانه مؤدیان امتناع کند و یا دلایل ارائه شده توسط مودی مورد پذیرش اداره امور مالیاتی واقع نشود، اداره امور مالیاتی مراتب را با اسناد و مدارک مثبته به هیأت حل اختلاف مالیاتی (موضوع ماده ۹ قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان ارجاع میدهد در صورت تأیید تخلف توسط هیأت ،مزبور اداره امور مالیاتی میتواند نسبت به حسابرسی کلیه صورت حسابهای داخل سامانه مربوط به دوره های مالیاتی سال تخلف مطابق بند (۱) اقدام نماید. علاوه بر این مؤدی متخلف مشمول جریمه های موضوع ماده (۲۲) قانون مزبور نیز خواهد بود.
۱-۳- چنانچه مؤدی با ادعای صدور صورتحسابهای تکراری یا با مبلغ اشتباه در سامانه مؤدیان و متعاقب آن عدم ابطال صورت حسابهای اشتباه و یا صدور صورتحساب ابطالی و عدم تأیید آن توسط خریدار در همان دوره و یا اعتبار لحاظ نشده برای خریداران بابت صورت حسابهای الکترونیکی خرید با برچسب عبور از حد مجاز و یا اعتبار لحاظ نشده بابت ،واردات فیلد مربوط را در جدول (هـ) تکمیل نموده و موجب کاهش مالیات بر ارزش افزوده اظهاری شده باشد، ضمن بررسی صورت حسابهای ارجاعی ابطالی، اصلاحی، برگشت از فروش) در سامانه مؤدیان و مستندات مربوط چنانچه مؤدی به اشتباه پرداخت مالیات بر ارزش افزوده را به تأخیر انداخته باشد، ضمن مطالبه مالیات و عوارض متعلقه جرائم مربوط نیز از زمان انقضای مهلت پرداخت مالیات و عوارض متعلقه برای آن دوره، محاسبه و مطالبه شود در اجرای این بند معاونت فناوریهای مالیاتی میبایست دسترسی لازم به اطلاعات اظهارنامه مسترد شده و صورتحسابهای الکترونیکی ارجاعی مربوط به اطلاعات مندرج در جدول (هـ) را برای ادارات امور مالیاتی فراهم نماید. بدیهی است در صورتی که تکمیل جدول (هـ) از حيث رفع مغایرت های سایر ردیف های اظهارنامه بوده و در میزان مالیات نهایی موثر ،نباشد مطالبه مالیات و جریمه از این حیث موضوعیت نخواهد داشت و ادارات امور مالیاتی می بایست نسبت به تعدیل درایه های مربوط اقدام نمایند.
۲-۳- در صورتی که تکمیل جدول (هـ) اظهارنامه مسترد شده حسب مستندات ارائه شده منطبق به و واقع باشد و مودی مالیات متعلق را تا انقضای مهلت استرداد اظهارنامه دوره بعد (بهار) (۱۴۰۳ پرداخت و یا نسبت به ترتیب پرداخت آن اقدام نموده باشد در صورت تعلق جریمه ادارات امور مالیاتی موظفند در اجرای ماده (۱۹۱) قانون مالیات های مستقیم ترتیبی اتخاذ نمایند تا جریمه تأخیر در پرداخت مورد بخشودگی قرار گیرد.
۴- حسابرسی اطلاعات مالی واصله از طریق درگاه های بانکی و دستگاه های کارت خوان/pos مندرج در اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده با رعایت موارد ذیل انجام پذیرد:
الف) مأموران مالیاتی میبایست در خصوص مؤدیانی که عموماً جمع مبالغ واریزی به دستگاه کارت خوان و یا درگاه پرداخت اینترنتی، جزء درآمد آنها قلمداد نمیشود مانند مشاوران املاک و نمایشگاه داران اتومبیل) و مبالغ مذکور را درستون خارج از سامانه کسر نموده باشند با بررسی اسناد و مدارک مثبته و با استفاده از سایر روشهای حسابرسی نسبت به بررسی تعدیل ارقام مزبور توسط مودی اقدام نمایند چنانچه عدد مکسوره منطبق بر واقع نباشد، مالیات و جرائم متعلقه مربوط به مابه التفاوت فروش کالا و خدمات مشمول، مطالبه شود.
ب) چنانچه مؤدی فروش توأمان کالا و خدمت معاف مشمول و یا مشمول با نرخهای متفاوت داشته باشد و نسبت به کاهش خالص فروش کالاها و خدمات مشمول متکی به دستگاه کارتخوان و یا درگاه پرداخت اینترنتی اقدام نموده باشد مانند عمده فروشان مواد غذایی رستورانها طلافروشان و مبالغ مکسوره را به سایر ردیف های فروش کالا و خدمت با نرخهای متفاوت منتقل کرده باشد، وفق بند الف اقدام شود.
ج) چنانچه مودی نسبت به وصول مبلغ صورتحساب فروش نوع (۱) یا (۲) از طریق دستگاه های کارتخوان بانکی یا درگاه پرداخت اینترنتی اقدام نماید به منظور جلوگیری از مطالبه مالیات بر ارزش افزوده مضاعف ناشی از همپوشانی اطلاعات بارگذاری شده، موضوع مورد رسیدگی واقع شود.
۵- با عنایت به مفاد ماده (۷) قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان و مفاد تبصره (۳) ماده (۶) قانون تسهیل تكاليف مؤدیان جهت اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان چنانچه مؤدی نسبت به صدور صورتحساب در سامانه مؤدیان و یا سایر سامانه ها از قبیل سامانه جامع تجارت ایران و سامانه ثبت الکترونیکی معاملات نفتی (ثامن) اقدام و متعاقب آن فهرست معاملات مزبور را از طریق سامانه فهرست معاملات موضوع ماده (۱۶۹) قانون مالیاتهای مستقیم ارسال و یا مجدداً از این بابت صورتحساب الکترونیکی در سامانه مؤدیان صادر نموده باشد، مراتب از حيث عدم احتساب خريد فروش مضاعف مدنظر قرار گیرد.
۶- چنانچه مودی نسبت به انتقال ارزش صادرات از ردیف تایید نشده بارگذاری از سامانه به ردیف تایید شده خارج از سامانه اقدام نموده باشد، صرفاً از حیث احراز فعالیت صادراتی به منظور اعمال قوانین مرتبط از جمله مفاد ماده (۱۰) قانون مالیات بر ارزش افزوده مورد رسیدگی قرار گیرد. شایان ذکر است مطالبه جرائم موضوع ماده (۲۲) قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان در خصوص صورت حسابهای الکترونیکی صادرات تایید نشده ثبت شده در سامانه مودیان موضوعیت ندارد.
۷- در اجرای مفاد تبصره (۲) ماده (۱۰) قانون مالیات بر ارزش افزوده استرداد مالیات و عوارض خرید برای صادرات مواد خام و مواد اولیه تولید که در فهرست مربوط به ماده (۱۴۱) قانون مالیاتهای مستقیم، ذکر شده اند ممنوع است. چنانچه مودیان به تولید و عرضه توامان مواد مذکور و سایر کالاها در داخل کشور و یا صادرات آنها اشتغال داشته باشند مالیاتهای پرداخت شده در مرحله خرید از طریق روش تسهیم یا تخصیص حسب مورد (همانند عرضه توأم كالای مشمول و معاف قابل محاسبه میباشد آن قسمت از مالیات و عوارض پرداختی مؤدیان که طبق مقررات قانون مذکور قابل تهاتر یا استرداد نیست در اجرای مفاد تبصره (۵) ماده (۸) قانون یادشده به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی موضوع قانون مالیاتهای مستقیم محسوب می شود.
۸- در معاملات نسیه که در سامانه مؤدیان به تأیید طرفین رسیده ،است وفق مفاد تبصره (۲) ماده (۴) قانون مالیات بر ارزش افزوده مطالبه مالیات بر ارزش افزوده در دوره مالیاتی وصول وجه معامله انجام خواهد شد. بدیهی است در صورت احراز وصول وجه معاملات نسیه در هر دوره مالیاتی علی رغم عدم ثبت دریافت آن در سامانه مؤدیان مالیات بر ارزش افزوده معاملات مورد نظر از فروشنده قابل مطالبه و وصول میباشد. فروشنده مجاز است پس از دریافت ثمن معامله و مالیات و عوارض فروشهای نسیه پرداخت مالیات و عوارض مزبور را تا زمان انقضای مهلت استرداد اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده دوره پرداخت، به تأخیر بیندازد.
۹- چنانچه خریدار به علت عبور از حد مجاز فروشنده نسبت به رد صورتحساب الکترونیکی صادره اقدام و مبلغ خرید مذکور را در ستون خارج از سامانه درج نموده باشد با عنایت به ماده (۶) قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان اعتبار مالیاتی خرید مذکور قابل پذیرش نمی باشد.
۱۰- با عنایت به مفاد بند (ج) ماده (۱) قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان صرفا صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی موضوع فصلهای چهارم و پنجم باب سوم قانون مالیاتهای مستقیم، با رعایت قانون تسهيل تکالیف جهت اجرای قانون مذکور ملزم به صدور صورتحساب الکترونیکی هستند بنابراین اشخاص حقیقی دارای
فعالیت کشاورزی موضوع ماده (۸۱) قانون مالیاتهای مستقیم الزامی به صدور صورتحساب الکترونیکی ندارند.
۱۱- با عنایت به مفاد تبصره (۲) ماده (۱۴) مکرر قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤديان الحاقی طبق ماده (۸) قانون تسهیل جهت اجرای قانون مذکور در خصوص اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل که کالا و خدمت با نرخ یکسان مالیات و عوارض ارزش افزوده عرضه و یا ارائه مینمایند رسید دستگاه کارتخوان تا پایان سال ۱۴۰۴ به عنوان صورتحساب الکترونیکی تلقی میشود.
۱۲- با عنایت به مفاد تبصره (۳) بند (الف) ماده (۲۶) قانون مالیات بر ارزش افزوده، مالیات و عوارض پرداختی بابت خرید کالاهای نفتی که به عنوان مواد اولیه اصلی توسط واحدهای تولیدی استفاده نشده است، به عنوان اعتبار مالیاتی لحاظ نشده و قابل استرداد یا تهاتر نمیباشد. در چنین مواردی مؤدیان مشمول این حکم می بایست مالیات و عوارض پرداختی خود در این رابطه را از طریق ردیف تعبیه شده در جدول (ج) اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده از «جمع مالیات و عوارض ارزش افزوده خرید یا واردات کالاها و خدمات» کسر نمایند. بنابراین ادارات امور مالیاتی میباید در هنگام رسیدگی نسبت به عدم پذیرش اعتبار مالیاتی مستنکفین از این حکم قانونی و مطالبه مالیات و عوارض و جرائم مربوطه اقدام نمایند.

سید محمدهادی سبحانیان
رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور