بخشنامه شماره 01/303231 مورخ 1401/12/08; ابلاغ مصوبه کمیسیون مقررات و نظارت موسسات اعتباری بانک مرکزی در خصوص "نحوه محاسبه یارانه سهم سود دولت در تسهیلات اعطایی مشمول یارانه سود در عقود مبادله‌ای"

• 1521

شماره مب ٫ ۱۵۲۱ تاريخ: ١٣٨٦٫٤٫١٨ بسمه تعالی جهت اطلاع مدیران عامل محترم کلیه بانکهای دولتی غیر دولتی شرکت دولتی پست بانک و مؤسسه اعتباری توسعه ارسال گردید. با سلام پیرو نامه شماره مب ٫ ۹۶۹ مورخ ۱۳۸۳٫۹٫۳۰ این مدیریت کل به بانک های کشور موضوع نظر خواهی نسبت به روش پیشنهادی محاسبه سود و اقساط در عقود با بازدهی معین - که به پیوست بخشنامه یاد شده به آن بانک ارسال گردیده بود - بدین وسیله به استحضار می رساند که جمع بندی و بررسی نقطه نظرات ارائه شده از سوی سیستم بانکی در مجموع ضرورت جایگزینی فرمول پیشنهادی با فرمول متداول مورد عمل را مورد تأکید قرار داد. سابقه استفاده از فرمول فعلی به اوایل دهه ۱۳۶۰ باز میگردد که نخستین بار از سوی شورای عالی بانکها جهت اجرا به بانکهای دولتی ابلاغ گردید و برای محاسبه سود و اقساط تسهیلات ملاک عمل کلیه بانکهای دولتی قرار گرفت. همانگونه که در نامه یاد شده نیز به طور مختصر اشاره شده است در بررسی های به عمل آمده از سوی این مدیریت ضعفهایی در روش فعلی مشاهده شد که در ذیل به اهم آنها اشاره می شود: با به کارگیری فرمول مذکور امکان دستیابی به بازدهی واقعی - مطابق با نرخ های سود مصوب شورای پول و اعتبار - برای بانکها میسر نمیگردد بر این اساس از آنجا که نرخ های اسمی یا اعلام شده عموماً بالاتر از نرخهای بازدهی واقعی است، لذا شبهه نوعی گران نمایی اعطای تسهیلات با نرخهای بالا از سوی بانک ها به وجود می آید. در همین رابطه بررسیها بیانگر این نکته است که با افزایش مدت زمان بازپرداخت تسهیلات این تفاوتها معنی دارتر شده به صورت مشخص تری بارز می گردد. به عنوان مثال چنانچه تسهیلاتی با نرخ رسمی سود ۱۴ در سال اعطا شود ، یازدهی واقعی آن برای سررسیدهای یک ساله ۵ ساله و ۱۵ ساله به ترتیب برابر ۱۳٫۷ ۱۲٫۷ و ۱۱ در سال قابل محاسبه است. طبیعی است که تحت چنین شرایطی بانکها جهت جبران کاستیهای ناشی از فرمول و به منظور نیل به بازدهی بیشتر به سمت اعطای تسهیلات کوتاه مدت تر گرایش نشان دهند که این خود با توجه به این که طرح های سرمایه گذاری و اشتغال زایی اصولاً و عمد تا نیازمند منابع بلند مدت میباشند در مجموع بانکها را از مسیر اهداف رشد و توسعه اقتصادی مورد نظر دولت محترم دور می سازد. در تسهیلات اعطایی با بازپرداخت بلند مدت چنانچه مشتری پس از پرداخت چند قسط خواستار بازپرداخت کل اقساط به بانک و تسویه پیش از موعد بدهی خود باشد، مشاهده می نماید که در عمل علیرغم بازپرداخت چند قسط هنوز بابت کل تسهیلات و هم چنین بخشی از سود بدهکار است. استفاده از فرمول فعلی فضای سفته بازی در سیستم بانکی را تشدید می نماید. جهت توضیح موضوع فرض مینماییم که تسهیلاتی به مبلغ ۱ میلیارد ریال با نرخ سود ۱۷ در سال و بازپرداخت ۱۵ ساله به صورت ماهانه اعطاء شده باشد براساس روش فعلی قسط ماهانه مشتری برابر ۱۲،۶۷۸،۲۴۰ ریال محاسبه میگردد از جانب دیگر مبلغ سود ماهانه قابل پرداخت به سپرده ای یا اوراق مشارکتی به مبلغ ۱ میلیارد ریال و با نرخ سود ۱۵٫۵ درصد در سال برابر ۱۲،۹۱٦،٦٦٧ ریال خواهد بود وجود چنین شرایطی انگیزه زیادی را برای مشتریان خصوصاً مشتریان بزرگ بانکها جهت دریافت تسهیلات اضافی از بانکها و سپرده گذاری آن در سیستم بانکی به منظور کسب منفعت حاصل از این نقل و انتقال فراهم مینماید. با توجه به اینکه در سنوات قبل سود تسهیلات به صورت چند نرخی اعلام می شد و همواره نرخ سود بخشهای خدمات و بازرگانی در قیاس با سایر بخشهای اقتصادی از رقم بالاتری برخوردار بود به منظور دستیابی به بازدهی بالاتر بانک ها اکثراً به اعطای تسهیلات در دو بخش فوق تمایل نشان می دادند. اشکالات موجود در فرمول فوق نهایتاً موجب گردیده بود که سیستم بانکی کشور از فرمولهای متفاوتی جهت محاسبه سود و اقساط تسهیلات استفاده نماید این موضوع منجر به عدم وحدت رویه در بانکهای کشور گردید و در نتیجه مشکل جدیدی را بر مشکلات قبلی افزود. با توجه به مجموع اشکالات مطرح شده در فوق مراتب به تفصیل به شورای محترم پول و اعتبار گزارش گردید. پس از بحث و تبادل نظر پیرامون این موضوع در جلسات متعدد شورای محترم پول و اعتبار به منظو رایجاد رویه واحد در بانکها و با استناد به دلایل ذیل قابلیت تسهیم هر قسط پرداختی مشتری به اصل و سود واقعی متعلقه محقق شدن بازدهی واقعی برای بانکها مطابق با نرخ های سود مصوب شورا برای دوره های مختلف اعطای تسهیلات گرایش بانکها به سمت سرمایه گذاریهای بلند مدت و در نتیجه ایجاد زمینه مناسب جهت سرمایه گذاری و اشتغال زایی بیشتر نهایتاً فرمول پیشنهادی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران را در یکهزار و هشتادمین جلسه مورخ ۱۳۸۵٫۱۲٫۲۶ مورد تصویب قرار داد. با عنایت به مراتب فوق مقتضی است آن بانک ترتیباتی اتخاذ نماید تا در عقود با بازدهی معین با بازپرداخت ماهانه از این به بعد فرمولهای محاسبه سود و اقساط و همچنین جدول مربوط به نحوه تسهیم هر قسط به اصل و سود که به پیوست بخشنامه حاضر به آن بانک ارسال می گردد ملاک عمل قرار گرفته و ضمن ابلاغ آن به شعب و واحدهای تابعه بر حسن اجرای آن نظارت لازم و کافی معمول دارند. تأکید می نماید که به هنگام اعطای تسهیلات بانکها فقط مجاز به محاسبه و دریافت اقساط بابت اصل تسهیلات و سود متعلقه خواهند بود و نباید هیچ مبلغ دیگری را تحت عنوان کارمزد و یا غیره از مشتریان دریافت نمایند. ان پیوست: ۲ برگ مدیریت کل نظارت بر بانکها و مؤسسات اعتباری اداره مطالعات و مقررات بانکی حسن معتمدی صدیقه رهبر شمس کار ۳۸۳۱-۳ پیوست ۱ نحوه محاسبه اقساط ماهانه و کل سود در قراردادهای با بازدهی معین = A - قسط ماهانه کل سود = R = NA-P پارامترهای به کار رفته در دو فرمول فوق دارای معانی زیر میباشند مبلغ اصل تسهیلات نرخ سود سالانه به درصد مدت زمان بازپرداخت تسهیلات به ماه مبلغ قسط ماهانه کل سود پیوست ۲ جدول مربوط به نحوه تسهیم هر قسط به اصل و سود کی قسط قسط ثابت اصل قسط بابت سود مانده تسهيلات ole P P P ١ A P ۲ A ا ا-,ج^ /4 - (پ*) ا A - (هب٢١ A آل ١٢ A ۱۸۲۱ ه--. ۱ - یب١ A ا 1 N

• 96-149153

۹۶٫۱۴۹۱۵۳ ۱۳۹۶٫۰۵٫۱۶ اقتصاد مقاومتی: تولید اشتغال به عالی جهت اطلاع مدیران عامل محترم بانکهای دولتی غیر دولتی شرکت دولتی پست بانک موسسات اعتباری غیربانکی و بانک مشترک ایران ونزوئلا ارسال میشود. با سلام احتراما به استحضار میرساند کمیسیون مقررات و نظارت مؤسسات اعتباری بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در نهمین جلسه مورخ ۱۳۹۶٫۴٫۱۸ و با امعان نظر به لزوم ایجاد وحدت رویه در شبکه بانکی کشور در خصوص نحوه اجرای بخشنامه های صادره توسط معاونت نظارت بانک مرکزی و اجتناب از تفاسیر و برداشتهای ناصحیح در این رابطه و همچنین پیشگیری از برخی مشکلات اخیرا مشاهده شده مبنی بر اظهار عدم اطلاع کارکنان شعب شبکه بانکی کشور از مفاد بخشنامه های بانک مرکزی به ویژه در پاسخگویی به هم وطنان محترم مقرر نمود مراتب ذیل در خصوص نحوه اجرای بخشنامه های ابلاغی معاونت نظارت بانک مرکزی در سطح شبکه بانکی کشور به مورد اجرا گذارده شود: -۱- مفاد بخشنامه های صادره توسط معاونت نظارت بانک مرکزی حداکثر ظرف مدت ۷ روز از تاریخ ابلاغ آن لازم الاجرا می شود مگر این که تاریخ دیگری در بخشنامه مقرر شده باشد. -۲ در متن بخشنامه های داخلی که آن مؤسسه اعتباری جهت ابلاغ مفاد بخشنامه های صادره توسط معاونت نظارت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ارسال مینماید متن بخشنامه این بانک با ذکر شماره و تاریخ آن به طور کامل و بدون هیچ گونه تغییر نقل شود. هرگونه توضیح که با توجه به شرایط خاص و رویه های داخلی آن مؤسسه اعتباری ذکر آن جهت اجرای بخشنامه ضروری تشخیص داده میشود به صورت جداگانه بعد از نقل متن اصلی بخشنامه ابلاغی بانک مرکزی درج گردد. -۴- یک نسخه از بخشنامه ابلاغ شده به واحدهای زیر مجموعه حداکثر ظرف مدت ۷ روز به مدیریت کل نظارت بر بانکها و مؤسسات اعتباری بانک مرکزی ارسال شود تا از نظر انطباق مفاد آن با بخشنامه صادره بانک مرکزی مورد رسیدگی قرار گیرد. چنان چه آن مؤسسه اعتباری در اجرای مفاد بخشنامه های واصله از بانک مرکزی با سؤال با ابهامی مواجه شود مراتب به اداره صادر کننده بخشنامه در حوزه نظارت بانک مرکزی منعکس گردد تا نسبت به رفع ابهام اقدام گردد. در هر حال وجود سؤال یا ابهام در اجرای بخشنامه صادره بانک مرکزی نباید به هیچ وجه موجب تأخیر در ابلاغ بخشنامه های صادره بانک مرکزی گردد تهران بلوار میردامادر پلاک ۱۹۸ تلفن: ۱۹۹۵۱ کد پستی: ۳۱ - ۱۵۳۹۶ فاکس: ۶۶۷۳۵۶۷۴ ریاست اینترنتی : www.cbi.ir بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اقتصاد مقاومتی: تولید اشتغال در خاتمه خواهشمند است دستور فرمایند ضمن ابلاغ مراتب به قید فوریت به واحدهای ذی ربط آن بانک مؤسسه اعتباری غیربانکی تمهیدات لازم در این رابطه فراهم شده و بر حسن اجرای آن نظارت دقیق صورت پذیرد. همچنین مقتضی است ترتیبی اتخاذ شود تا نسخه ای از بخشنامه ابلاغی به واحدهای ذی ربط به مدیریت کل نظارت بر بانک ها و مؤسسات اعتباری این بانک ارسال گردد. ۳۳۸۰۶۶۱ مدیریت کل مقررات مجوزهای بانکی و مبارزه با پولشویی اداره مطالعات و مقررات بانکی عبدالمهدی ارجمند نژاد ۳۲۱۵-۰۲ تهران بلوار میرداماد، پاک ۱۹۸ تلفن: ۱۹۹۵۱ کد پستی: ۳۱- ۱۵۴۹۶ فاکس : ۶۶۷۳۵۶۷۴ بیات اینترنی : www.cbi.ir

• 93-114699

شماره : تاریخ ۹۳٫۱۱۴۶۹۹ ۱۳۹۳٫۰۴٫۲۹ ندارد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ه سال ۱۳۹۳، سال اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی جهت اطلاع مدیران عامل محترم کلیه بانکهای دولتی غیر دولتی به استثنای بانکهای قرض الحسنه شرکت دولتی پست بانک و مؤسسات اعتباری غیربانکی ارسال گردید. با سلام احتراما همان گونه که استحضار دارند حسب مصوبات قانونی برخی از تسهیلات اعطایی به طیفی از اقشار جامعه مشمول پرداخت یارانه سود تسهیلات توسط دولت میشود نظر به ابهامات موجود و سوالات مطروحه برخی بانکها در خصوص نحوه محاسبه یارانه سود تسهیلات مراتب مورد بررسی قرار گرفت و نهایتا موضوع در هفتمین جلسه مورخ ۱۳۹۳٫۳٫۲۷ کمیسیون مقررات و نظارت مؤسسات اعتباری مطرح و به شرح ذیل به تصویب رسید الف - نحوه محاسبه یارانه سود سود سهم دولت در عقود مشارکتی از آن جا که در عقود مشارکتی نرخ سود مورد انتظار صرفاً مبنایی جهت اخذ تصمیم در خصوص پذیرش یا عدم پذیرش مشارکت بانک در طرح پیشنهادی متقاضی میباشد؛ به گونه ای که سهم سود بانک از سود پیش بینی شده موضوع مشارکت از حداقل سود مورد انتظار تعیین شده توسط شورای پول و اعتبار نباید کمتر باشد و در خاتمه طرح نیز صرف نظر از آن چه پیشتر به عنوان نرخ مبنا نرخ سود مورد انتظار تعیین شده است سهم بانک از ارزش افزوده طرح متناسب با درصد سود توافق و تعیین شده در قرارداد محاسبه میشود از این رو قاعدتا یارانه سود تسهیلات نیز در عقود مشارکتی، صرفاً در خاتمه قرارداد قابل محاسبه بوده و از پروژه ای به پروژه دیگر بسته به بازده طرح متفاوت میباشد. بر همین اساس فرمول محاسبه یارانه سود سود سهم دولت در تسهیلات بانکی به شرح ذیل خواهد بود S-E اجزای فرمول فوق به شرح ذیل محاسبه می گردد: E = Ex R تهران - بلوار میرداماد شماره ۱۴۴، تلفن : ۲۹۹۵۱ صندوق پستی : ۱۵۸۷۵٫۷۱۷۷، فاکس : ۱۷۲۵۶۷۴ ۶ بیات اینترنتی : www.cbi.ir بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران r=r-ra E-V-C پارامترهای مورد استفاده در فرمولهای فوق الذکر به شرح ذیل تعریف می گردد یارانه تسهیلات مشارکتی S سهم بانک از ارزش افزوده پروژه E آورده بانک C ارزش روز پروژه ۷ قیمت تمام شده طرح C سود مشارکت ( ارزش افزوده پروژه درصد نسبت سهم بانک از سود پروژه R نرخ یارانه نرخ سود سهم دولت): ۲۰ نرخ سود سهم متقاضی به موجب مفاد مصوبه هیات دولت وزیران : نرخ بازده پروژه در طی دوره مشارکت R نرخ بازده سالانه پروژه نرخ سود تسهیلات مشارکتی): ۲ دوره مشارکت به سال ۸ ب نحوه محاسبه یارانه سود سود سهم دولت در عقود مبادله ای در تسهیلات مبادله ای نرخ سود سهم مشتری را در فرمول نحوه محاسبه اقساط در عقود با بازدهی معین مصوب شورای پول و اعتبار موضوع بخشنامه شماره مب ۱۵۲۱ مورخ ۱۳۸۶٫۴٫۱۸) منظور کرده و پس از محاسبه سود و اقساط مشتری براساس نرخ سود سهم دولت و به ماخذ مانده تسهیلات سود سهم دولت را تعیین می نماییم. بلوار میرداماد شماره ۱۴۴، تلفن : ۲۹۹۵۱ صندوق پستی : ۱۵۸۷۵٫۷۱۷۷، فاکس : ۶۶۷۲۵۶۷۴ بیات اینترنتی : www.cbi.ir بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران شایان ذکر است در مواردی که تسهیلات مشارکت مدنی به فروش اقساطی تبدیل می گردد؛ نحوه محاسبه مبلغ تسهیلات فروش اقساطی به شرح ذیل میباشد مبلغ تسهیلات فروش اقساطی در خاتمه قرارداد مشارکت مدنی از مجموع آورده بانک و سهم بانک از سود پروژه پس از کسر یارانه سود حاصل می گردد. این بخشنامه از تاریخ صدور لازم الاجراء و جایگزین بخشنامه شماره ۹۱٫۸۸۶۰۸ مورخ ۱۳۹۱٫۴٫۸ این بانک میشود از این رو خواهشمند است دستور فرمایند مراتب به قید تسریع به کلیه واحدهای ذی ربط ابلاغ و بر حسن اجرای آن نظارت گردد. ٫ ۲۰۵۳۴۶۲٫ج مدیریت کل مقررات مجوزهای بانکی و مبارزه با پولشویی اداره مطالعات و مقررات بانکی عبد المهدی ارجمند نژاد ۳۲۱۵-۰۲ تهران بلوار میرداماد شماره ۱۴۴، تلفن : ۲۹۹۵۱ صندوق پستی : ۱۵۸۷۵٫۷۱۷۷، فاکس : ۶۶۷۲۵۶۷۴ بیات اینترنتی : www.cbi.ir