ماده 105 قانون مالیات‌های مستقیم و 7 تبصره آن

توضیحات تبصره ۱: اشخاص حقوقی ایرانی غیر تجاری: یعنی شرکت‌هایی که کالا ارائه نمی‌کنند و صرفاً از راه خدمات درآمد کسب می‌کنند.

به منظور تقسیم سود تأسیس نشده‌اند: در اینجا منظور خیریه‌ها هستند، یعنی در صورتی که خیریه‌ها فعالیت انتفاعی داشته باشند باید مالیات خود را پرداخت کنند.

تبصره ۲ ماده ۱۰۵ قانون مالیات های مستقیم

تبـصـره ۲ـ اشـخاص حـقـوقی خـارجی و مؤسسات مـقیم خـارج از ایـران بـه اسـتثنای مـشمولان تبصره (5) ماده (109) و ماده (113) این قانون از مأخذ کل درآمد مشمول مالیاتی که از بهره برداری سرمایه در ایران یا از فعالیت‌هایی که مستقیماً یا به وسیله نمایندگی‌از قبیل شعبه، نماینده، کارگزار و امثال آن در ایران انجام می‌دهند یا از واگذاری امتیازات و سایر حقوق خود، انتقال دانش فنی، دادن تعلیمات، کمک‌های فنی یا واگذاری فیلم‌های سینمایی از ایران تحصیل می‌کنند به نرخ مذکور در این ماده مشمول مالیات خواهند بود. نمایندگان اشخاص و مؤسسات مذکور در ایران نسبت به درآمدهایی که به هر عنوان به حساب خود تحصیل می‌کنند طبق مقررات مربوط به این قانون مشمول مالیات می‌باشند.

توضیحات تبصره ۲: شرکت‌های خارجی مانند شرکت‌های ایرانی باید 25% مالیات پرداخت کنند.

تبصره ۳ ماده ۱۰۵ قانون مالیات های مستقیم

تبصره ۳ـ در موقع احتساب مالیات بر درآمد اشخاص‌حقوقی اعم از ایرانی یا خارجی، مالیات هایی که قبلاً پرداخت شده‌است با رعایت مقررات مربوط از مالیات متعلق کسر خواهد شد واضافه پرداختی از این بابت قابل استرداد است.

چنانچه در طی سال علی الحساب به دارایی مبالغی پرداخت شود به جز حق تمبرها از مالیات محاسبه شده آن سال کسر و مابقی قابل وصول خواهد بود.

توضیحات تبصره ۳: چنانچه در طی سال به هر دلیلی مالیاتی به‌صورت علی‌الحساب به سازمان مالیاتی پرداخت شود (به جز حق تمبر) در پایان سال و هنگام رسیدگی این مبالغ از مبلغ مالیات ابرازی کسر می‌شود.

تبصره ۴ ماده ۱۰۵ قانون مالیات های مستقیم

تبصره ۴ـ اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی نسبت به سود سهام یا سهام الشرکه دریافتی از شرکت های سرمایه‌پذیر مشمول‌مالیات دیگری نخواهند بود.

توضیحات تبصره ۴:

نــکته: مشمول مالیات دیگری = یعنی چون قبلاً مالیاتش رو در شرکت‌های سرمایه‌پذیر پرداخت کرده نیازی به پرداخت مجدد مالیات نیست.

سؤال: اگر شخصی (حقیقی یا حقوقی) در یک شرکت خارجی سرمایه گذاری کرده بود بازهم مشمول مالیات می‌شود؟ جواب: خیر چون قانون صراحتاً بیان کرده: “مشمول مالیات دیگری نخواهد بود”. وقتی می‌گوییم مالیات دیگری یعنی قبلاً هم مالیات پرداخت شده و باید در نظر داشته باشید که سازمان امور مالیاتی در اینجا منظورش مالیاتی است که در ایران قبلاً دریافت شده است.

برای بررسی و اطلاعات بیشتر می‌توانید به بخشنامه شماره 200/93/126 مراجعه فرمایید.

تبصره ۵ـ در مواردی که به موجب قوانین مصوب وجوهی تحت عناوین دیگری غیر از مالیات بردرآمد از مأخذ درآمد مشمول مالیات اشخاص قابل وصول باشد، مالیات اشخاص پس از کسر وجوه مزبور به نرخ مقرر مربوط محاسبه خواهد شد.

توضیحات تبصره ۵: کلاً هر مالیاتی که طی سال پرداخت می‌شود در هنگام رسیدگی آن مبلغ کسر می‌شود و نیازی به پرداخت مالیات مجدد نیست.

مثلاً اگر شرکتی املاک خود را اجاره داده و مالیات اجاره خود را طی سال پرداخت کرده است نیازی نیست مجدداً هنگام تسلیم اظهارنامه مالیات اجاره را پرداخت نماید.

یا مثلاً شرکتی عضو اتاق بازرگانی می‌باشد باید حق عضویت اتاق بازرگانی را (سه در هزار) پرداخت نماید

تبصره ۶- درآمد مشمول مالیات ابرازی شرکتها و اتحادیه های تعاونی متعارف و شرکتهای تعاونی سهامی عام مشمول بیست و پنج درصد (25%) تخفیف از نرخ موضوع این ماده می‌باشد.

توضیحات تبصره ۶:

نــکته: درآمد مشمول مالیات ابرازی = یعنی باید اظهارنامه داده باشیم، فقط به مالیات ابرازی تخفیف داده می‌شود و به هزینه‌های برگشتی ممیز که به درآمد مشمول مالیات اضافه می‌شود تخفیفی شامل نمی‌شود.

در ماده 1 قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه شرکت‌های تعاونی را این‌گونه معرفی می‌کند:

شخص حقوقی است که با رعایت قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران مصوب 1370 مجلس شورای اسلامی و موادی از قانون شرکت‌های تعاونی مصوب 1350 که نسخ نشده است و اصلاحات بعدی آنها تشکیل شده باشد. این نوع شرکت تعاونی متعارف نیز نامیده می‌شود.

شرکت تعاونی سهامی عام نوعی شرکت سهامی عام است که با رعایت قانون تجارت و محدودیت‌های مذکور در این قانون تشکیل شده باشد.

بعضی افراد تصور می‌کنند که شرکت‌های تعاونی از پرداخت مالیات معاف هستند در صورتی که در این تبصره صراحتاً اعلام کرده شرکت‌های تعاونی باید مالیات خود را همانند شرکت‌ها پرداخت کنند با این تفاوت که از مبلغ نهایی مالیات 25% تخفیف تعلق می‌گیرد.

مثال: فرض کنید یک شرکت تعاونی درآمد مشمول مالیاتش 500.000.000 ریال می‌باشد. محاسبات به شرح زیر است:

 مالیات قابل پرداخت برای اشخاص حقوقی              125.000.000 = 25% * 500.000.000

 مالیات قابل پرداخت برای شرکت های تعاونی          93.750.000 = 75% * 125.000.000

توضیحات تبصره ۷:

مثال: اظهارنامه عملکرد شرکت راوی حساب در 2 سال اخیر به شرح زیر بوده استَ:

وقتی سود ابرازی شما نسبت به سال گذشته ده درصد افزایش پیدا کرده باشد شما می‌توانید از معافیت 1 واحد درصد استفاده کنید. یعنی برای 11.000.000 ریال سود ابرازی به شرح زیر محاسبه می‌شود:

مبلغ مالیات بدون در نظر گرفتن معافیت                        2.750.000 = 25% * 11.000.000

مبلغ مالیات با در نظر گرفتن معافیت                            2.640.000 = 24% * َ11.000.000

نــکته: اگر سود ابرازی شما برای سال 1400 مبلغ 12.000.000 ریال باشد محاسبات به شرح زیر است:

مبلغ مالیات قابل پرداخت                             َ2.760.000 = 23% * 12.000.000

نــکته: اگر سود ابرازی شما برای سال 1400 مبلغ 18.000.000 ریال باشد محاسبات به شرح زیر است:

مبلغ مالیات قابل پرداخت                             3.600.000 = 20% * 18.000.000

به ازای هر ده درصد که سود ابرازی شما نسبت به سال قبل افزایش پیدا می‌کند از 1 واحد درصد معافیت برخوردار می‌شوید و این روال تا 5 واحد درصد ادامه پیدا می‌کند یعنی سود ابرازی شما نسبت به سال قبل تا 50 درصد که اضافه شود معافیت در نظر گرفته می‌شود.

این مبلغ معافیت تا 5 واحد درصد ادامه پیدا می‌کند یعنی اگر شما 200 درصد هم سود ابرازی‌تان بیشتر شود قانون مالیات نهایتاً 5 واحد درصد معافیت می‌دهد (یعنی به اندازه 50 درصد افزایش سود ابرازی نسبت به سال گذشته)

برای استفاده از این معافیت دو شرط باید برقرار باشد:

• مالیات سال گذشته (یعنی سال 1399) باید تسویه و پرداخت شده باشد.
• اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر تسلیم شود.

بخشنامه‌های مهم ماده 105